O iate

Ambos os dous eran os sobranceiros representantes da Nova Orde, do Estado Novo, feixista e nacionalcatólico. Un Poder que, coma todos os poderes, se materializaba dun xeito concreto. Ninguén como Berlanga soubo amosar os trasuntos icónico-visuais do sistema político franquista: a recua de adláteres á procura do apoio do ditador, participando da cinexética do poder, do gosto pola caza, a pesca, os touros… O farmarceútico Antonio Puig podía ter sido un personaxe de “La Escopeta Nacional”. A fermosa farmacia familiar, a rentes da Praza da Verdura, con razón serviu de plató orixinal para algún lance da serie de “Los Gozos y las Sombras”. O gozoso feixista Antonio Puig de tonto non tiña un pelo e sabía de que ía o conto. Gobernou na sombra, pero con mao de ferro, a provincia enteira durante a longa noite de pedra.

 

Cando Franco aparecía a bordo do iate Azor na entrada da ría de Pontevedra, o vello sistema de vixías e fachos da costa acendía todas as alarmas para informar en tempo real a Puig. Sen perder un segundo, o farmacéutico telefonaba ao restaurante Castaño, na Alameda pontevedresa, e encargaba dúas xenerosas empanadas “especialidad de la casa”. Puig facía un favor á Humanidade, porque ese día o ditador non luxaba as maos en sangue firmando sentenzas de morte, senón que enchoupaba as dedas na tinta dos chocos de Redondela que inzaban o recheo das consabidas empanadas. Despois, lavaba aos maos como Pilatos. Porén, a empanada é un símbolo do Poder en Galicia. Moi recordado fora o recibimento ao Almirante Bastarreche ao rematar a guerra. El fora quen se sublevara na base naval de Marín no golpe de Estado en xullo do 36. Despois, durante o conflito, unha das súas grandes fazañas bélicas foi bombardear e ametrallar dende o mar a columna de civís (sobre todo mulleres e nenos) que fuxían de Málaga cara a Almería pola estrada da costa. Os historiadores falan dun mínimo de 5000 civís inocentes asasinados vilmente. Como dicía, trala guerra foi homenaxeado en Pontevedra cun banquete no que a protagonista fóra unha empanada que tiveron que levaba entre seis camareiros.

 

Nas Rías Baixas, ademáis da empanada, o outro símbolo da xente de orde é o iate. Cando estabamos escavando na área arqueolóxica d’A Lanzada no verao de 2010 os mozos compañeiros da Brigada nº 6, reclutados n’O Salnés, eran auténticos expertos á hora de: 1. peritar a calidade dos mellores DJ’s que se achegaban ás discotecas de Sanxenxo, e 2. calibrar as prestacións dos iates dos ricos que desembarcaban cada verán nos peiraos d’O Grove e da Marbella galega. Este é un fenómeno de longa duración. Na ría de Arousa tododiós lembra a querencia náutica dos Borbóns. O miserento Don Juan sen Terra, vendendo abordo ao mellor postor illas, títulos e propiedades. Monarcas exilados, piratas do mar fuxindo co botín expoliado aos seus súbditos. Piradas míticos como Soto e Gago eran simples afeccionados. Franco e Don Juan, tanto monta monta tanto, trouxeron a modernidade ás Rías Baixas. O iate como novo símbolo do poder. Os contrabandistas e narcotraficantes do mar galego tomaron boa nota dos novos tempos. As Rías Baixas convertíanse nun novo paradiso. O Señor dos Peares non ía ser menos. Entregouse daquela a este novo El Dorado. Un neno criado entre o Sil e O Miño, un xacio que sempre soñou con navegar polos encoros. 

 

A ninguén neste país lle sorprende a fotografía noventeira do iate. Non todo é silenzo. Nunha tasca de vello en Compostela, mentres a foto do iate é comentada na televisión a vella parella que rexenta o local mantén a seguinte conversa:

 

Ela: “Vaia hom, alomenos semella que lle gustan as mulleres”.

 

El: “si, vas boa ti, pero non ves que a rubia está co contrabandista, iso é así de toda a vida.

 

Hai moito tempo que os gobernantes galegos cruzaron a raia seca, converténdose en estraperlistas da nosa dignidade colectiva. Dende 1936 tantos os prebostes franquistas como os políticos demócratas consideraron e consideran este país coma unha inmensa embarcación de recreo.