España é un dos países máis afectados polo cambio climático

España será un dos países máis afectados pola calor extrema a consecuencia do cambio climático e boa parte da súa costa está bañada polo Mediterráneo, que se quenta máis rapidamente que a maioría de zonas do mundo. Estas son algunhas das conclusións relativas a España que destaca o informe de avaliación do Grupo de Traballo II do Grupo Intergobernamental de Expertos de Cambio Climático da ONU (IPCC) que foi aprobado este domingo e publicado este luns.

En concreto, respecto ao Mediterráneo, sinala que xa aumentou a súa temperatura en 1,5 graos centígrados (ºC) fronte á media mundial que se sitúa no 1,1ºC. Ademais, os científicos chegaron ao consenso de que na rexión mediterránea a seca suporá un risco "moi relevante" e as predicións apuntan a un incremento "considerable" das secas".

Un dos investigadores que participou na elaboración deste informe de impactos, adaptación e vulnerabilidade do IPCC, Jofre Carnicer, profesor da Facultade de Bioloxía e investigador do CREAF, sinalou nun encontro con xornalistas que por cada grao que aumente a temperatura as choivas reduciranse un 4 por cento, polo que o informe da ONU predí unhas reducións de entre un 5% a un 20%, en función da capacidade para reducir emisións.

Con todo Carnicer observa diferenzas entre a beira norte do Mediterráneo e a beira sur, que sofre unha maior vulnerabilidade e un maior risco de incremento do nivel do mar. Por exemplo, citou Exipto, con 103 millóns de habitantes dos que só no Delta do Nilo se espera que máis de 6.3 millóns de persoas poidan verse seriamente afectadas se o nivel do mar sobe por enriba dos 80 centímetros, un escenario que se contempla coas tendencias de emisións de gases de efecto invernadoiro actuais.

O informe destaca ademais que a calor extrema ameazará a poboación e a biodiversidade española e será un dos países máis afectados se as emisións seguen sendo tan elevadas.

De feito, aínda que as ondas de calor inusuais agora só se producen unha vez cada 50 anos, segundo o IPCC produciranse "todos os anos" e a mediados de século o número de falecidos por ondas de calor pasará de 1.500 a 8.000 se segue este nivel de emisións de CO2. Pero mesmo outro informe citado polo traballo do IPCC advirte de que estas cifras poderían estar subestimadas e leva as mortes relacionadas coas ondas de calor a multiplicarse por 40 respecto das actuais se non se reducen as emisións.

Por iso, o informe aprobado este domingo pola ONU engade que a calor será, precisamente un novo custo para España porque se necesitará máis enerxía para climatizar os edificios que poden ser do dobre en 2035 e multiplicarse case por 3,5 en 2065 se non se reducen as emisións.

MÁIS SECAS E INCENDIOS, E MENOS AUGA

Doutra banda, todas estas condicións máis cálidas e secas elevarán o risco de incendios forestais. Con todo, o informe anima a actuar posto que estima que se se reducen as emisións tamén o fará o incremento de incendios forestais. Así, prevé que a superficie queimada no Mediterráneo crecerá un 87 por cento se as emisións se reducen un pouco máis rápido do previsto actualmente, pero ata un 187 por cento se a redución das emisións é un pouco máis lenta do previsto na actualidade, en comparación cun escenario de redución moito máis rápido.

BIODIVERSIDADE

A calor extrema será tamén unha "gran ameaza" para a biodiversidade en España, segundo reflicte o IPCC, que expón que as plantas e animais son moi susceptibles ás ondas de calor mariñas, porque non poden desprazarse cara ao norte en busca de augas máis frescas e advirte de que se as emisións globais non se reducen rapidamente, as pradarías mariñas de posidonia no Mediterráneo extinguiranse en 2050 debido a ondas de calor mariñas máis frecuentes e intensas.

Outro dos prexudicados en España polo incremento do cambio climático será a agricultura. O informe conclúe que as perdas de colleitas pola seca e a calor extrema triplicáronse nos últimos 50 anos e espérase que aumenten co quecemento continuado. A maior parte destas perdas dáse no sur de Europa e advirte de que España será "especialmente vulnerable a isto".

O IPCC alerta de que se as emisións non se reducen rapidamente e supéranse os límites do Acordo de París, o rendemento do millo podería baixar ata un 80 por cento en España e nos países veciños. En teoría, a rega pode limitar as perdas un 11 por cento, pero iso dependería de se hai suficiente auga dispoñible ou non.

As zonas agrícolas adecuadas desprazaranse ao norte nun escenario de quecemento continuado e a terra dispoñible para a agricultura reducirase en España, onde ademais aumentará o risco de pragas de escaravellos de madeira no norte de España.

Na actualidade, os expertos do IPCC estiman que a seca lle custa a España 1.500 millóns de euros, segundo un estudo que cita o IPCC e que reflicte que ata o 80 por cento das terras da rexión mediterránea padecerá un aumento da frecuencia de secas se non se reducen as emisións; haberá múltiples perdas económicas debidas á diminución de rendementos agrícolas, interrupcións no transporte e produción de electricidade, e redución da subministración pública de auga. Outro estudo que se incluíu no informe do IPCC prevé que os danos pola seca en España incrementaranse un 250% se as emisións seguen aumentando.

Así mesmo, observa que a auga será cada vez máis escasa en España e que o 54 por cento da poboación estará exposta a tensión hídrica se as emisións redúcense só un pouco máis rápido do previsto actualmente, cifra que podería limitarse ao 18% cunha rápida redución das emisións.

Igualmente, o IPCC argumenta que España será un dos países máis afectados de Europa, con 7 millóns de persoas, vivindo en zonas con escaseza de auga se as emisións se reducen só un pouco máis rápido do previsto actualmente. Aínda vai máis aló e alerta de que o aumento da demanda de auga, combinado con condicións máis secas, podería esgotar as reservas de auga subterránea na rexión mediterránea.

Isto leva unha limitación na posibilidade de usar o regadío para a agricultura, o que pode levar máis perdas e mesmo que moitos agricultores teñan que abandonar as súas terras e provocar, ao mesmo tempo, perdas noutros sectores como o transporte marítimo, a xeración de enerxía hidroeléctrica entre outros.

Outro dos efectos combinados do cambio climático en España é o dano económico. España, segundo o IPCC pode ver diminuído o seu PIB per cápita nun 46 por cento a finais de século polas altas temperaturas, pois o cambio climático afectará as cadeas de subministración internacional, aos mercados, ás finanzas e ao comercio e reducir á dispoñibilidade de bens que serán máis caros.

Así, insiste en que as perturbacións económicas causadas polo cambio climático, como a redución dos rendementos agrícolas, os danos ás infraestruturas críticas e o aumento dos prezos dos produtos básicos, poderían provocar unha gran inestabilidade financeira.