No espazo ético e moral de cadaquén

Velaí o pobo catalán. A porcentaxe do pobo catalán que está mal informado é inmensa, o descontento, notable; a importancia dos feitos malinterpretados, inconmensurable; as consecuencias, predicibles. Tan predicibles como catastróficas. A desgraza da mala información e manipulación non pode continuar. Cales fosen as consecuencias de freala dificilmente comparen coas da permisividade, case criminal, coa que está sendo tratada. Polo ben de todos, parafraseando a Abraham Lincoln, creo que chegou a hora de chantar os pés firmes e dicir basta. Nos desnortes múltiples desta nosa sociedade, ningún tan nocivo para a democracia coma esta bovina crenza de que os cárceres só son para os rouba galiñas. Non será hora de meter dentro  un bo puñado de banqueiros, algún chulesco da Nobreza, e aínda dous ou tres presidentes autonómicos, para así darlle un pouco de equilibrio social.

 

Vén a conto a cita de Jefferson polos os arranxos corográficos, plató Camp Nou. Se a pobreza do espectáculo só deviñese dunha manifestación do desmesurado chauvinismo catalán, poderiamos reducir a súa importancia a dun macrobotellón de adolescentes desnortados onde o normal é que a ética e mailo civismo sucumban afogados baixo os vómitos dos excesos. Na tribuna –convencido da entrega e obediencia bovina– amosa seu sorriso o Molt Honorable. Reminiscencia doutras épocas, doutras tribunas, doutras megalomanías. Doutros desastres. Á chusma con darlle un 'España nos roba' ou un himno que pitar xa abonda para distraelos en patrióticas barafundas mentres as patricias familias seguen enxeñando novas refinadas formas de depredar. Aínda está moi fresco o patriótico do 3% de centos de millóns. Mais nada importa, esta nova plebe catalán –trinta anos de desinformación e adoutrinamento nun chauvinismo de botellón– perdeu, por completo, a capacidade de autocrítica e xa está condicionada a vulgaris inxestas onde sabores lúgubres son celebrados tal unha manifestación de diferenciada grandeza identitaria. E pitaron. Pitaron a súa propia ignorancia, quizais tamén o principio da súa propia decadencia, que tamén a nosa. Coma adolescentes chupando heroína con cara desafiante aos adultos que tratan de disuadilos. E non, non serve o de estamos en democracia; a democracia é sobre todo unha manifestación e celebración de civismo. Non foi este desvarío un exercicio de liberdade expresión. Pitouse a unha sociedade, a unha identidade que se identifica con ese himno. Pitouse ao outro, ao inimigo. A pitada foi, –é–, unha chamada de tambores nun país que camiña a pasos xigantescos cara unha guerra civil e nin sequera se quer da conta. E rise, a gargalladas, dos que desde as nosas lonxincuas perspectivas –sempre ansiosos de estar equivocados– vemos no insulto gratuíto a semente da decadencia moral, da destrucción e da ruína. E así o nomeamos.  

 

A gran pitada do Camp Nou non foi ningún exercicio de liberdade de expresión nin nada ten que ver con ningún dereito endémico.  Foi –é– o primeiro acto dunha traxedia que nos vén encima e que non queremos ver, que se non lle mudamos de dirección pode levar por diante moitos miles do de nós.  Abonde con ver a cara de odio-satisfacción do Molt Honorable, coma un gran cacique perante os gritos de guerra dos bravos entregados, para darse conta que esto xa non ten nada que ver co exercicio da liberdade. Xa non é protesta. Xa non é un chamado ao dereito a decidir. Chamemos as cousas polo seu nome, de contado, que cun pouco de sorte, a partir diso podemos empezar a entendelas explicalas e endereitalas.   Pero sobre todo que ninguén se esqueza que os cidadáns teñen o máis absoluto e indelegable dereito a escoitar os himnos, e aqueles cidadáns para os que un himno, cal for, non significa nada, teñen o dereito a   ignóralo. Porque é así como se protestan os himnos,  quedando sentados, indiferentes, alleos. Hostilizar aos demais non é un dereito, non é protesta. É provocación. E pretender que a provocación persegue algo que non sexa unha reacción, unha confrontación, é pechar os ollos perante o abismo. 

 

As formas contan, o sentimento republicano, nacionalista ou separatista non se poden expresar a través do odio, nin a través de sorrisos preñados de animadversión incitando á confrontación, nin na adoración mesiánica a un líder, canto menos designado por un confeso ladrón. O odio  é unha manifestación de decadencia moral. Florece nos corazóns insidiosos. É criatura da covardía. É o fácil. O fácil é odiar, engadirse ao rabaño e pitar. O odio non di nada do odiado, só retrata a quen o carga e expresa. Ás veces, as nosas propias limitacións non nos deixan ver outras alternativas e refuxiámonos no odio, alleos á realidade de que iso é sobre todo unha manifestación, un retrato, de nós mesmos. Expresamos o que levamos dentro. Porque a alternativa ao odio reclama de almas nobres e mentes seranas. Reclama dunha grandeza de espírito non sempre alcanzable, nunca por todos, e imposible nun pobo entregado á obediencia bovina.  Non temos, e ningunha sociedade pode permitilo, o dereito a actuar sobre ese odio. Actuar sobre o odio é agresión. É unha invasión de dereitos alleos. Máis cedo ou máis tarde, aínda os máis prudentes e comedidos poden –deben!– responder á provocación. E iso, si, é un dereito. Un dereito moito máis ancorado na ética e moral da civilización occidental ca esta moderna mesquindade de agachar o insulto e mailo odio cos modernos enfeites do dereito a liberdade de expresión.   

 

Escenario: soa o himno, unha parte da cidadanía que se identifica erguese a escoitalo, cadaquén dando conta dos seus propios sentimentos e pensamentos, indiferente –como debe ser– a como o poidan sentir todos ou calquera dos demais alí presentes. Cadaquén ocupando o seu espazo ético moral e físico.  Entre os cidadáns que desprezan o himno, algúns, os máis covardes, xa entregados ao odio, invaden eses espazos privados e reservados dos que solemnemente escoitan, e sópranlle co pito nos seus propios fociños, enfastiándoos, negándolle o seu dereito á liberdade. O cidadán importunado reacciona. Non é a súa unha reacción premeditada, é un reflexo á provocación. Un chispazo nun ambiente cargado. O demais é fácil de adiviñar, alomenos para os que aínda non renunciamos ao exercicio de pensar.