Combater a soidade dos maiores en Galicia: unha das seis comunidades que aposta polo 'cohousing'

En 2050, máis do 30 % da poboación española superará os 65 anos, e a maior parte vivirán sós. Para aqueles que desexan manter a independencia nos seus fogares, pero teñen morriña da compaña doutras persoas da súa mesma xeración existe o 'cohousing', un modelo de convivencia onde os residentes manteñen a súa autonomía e xestionan as súas necesidades en conxunto. Estas comunidades ofrecen un entorno que promove a colaboración e a interacción social, ao tempo que brindan un espazo privado e seguro.

"É unha nova maneira de vivir e entender a vellez", expón Félix Martín, secretario xeral da Confederación Española de Cooperativas de Consumidores e Usuarios (Hispacoop). O 'cohousing' é unha comunidade colaborativa autoxestionada na que os seus membros conviven nun entorno que promoveron e deseñaron, formado por unidades habitacionais privadas e espazos comúns (como salas de xogo, lavandarías ou hortas) para compartir actividades, servizos e coidados. Segundo explica a revista Consumer dende Hispacoop, aínda que a inspiración do 'cohousing' en España provén do modelo nórdico, hai unha diferenza clave: no noso país, as persoas poden vivir nesta fórmula residencial ata a fin dos seus días. Nos últimos anos, o 'cohousing' foi gañando recoñecemento na sociedade e aumentou a formación de grupos de persoas unidas en cooperativas para levar a cabo distintos proxectos.

"Algunhas comunidades autónomas xa empezaron a interesarse e promover o 'cohousing', apoiando cunha nova lexislación este novedoso modelo de vida, cedendo terreos e autorizándoos como centro de servizos sociais", apunta Félix Martín O secretario xeral de Hispacoop afirma que "se está extendendo en España como unha solución que se plantexa a poboación maior para poder decidir eles mesmos como e con quen queren vivir o resto das súas vidas, evitando así a soidade ou o ser unha carga para os seus fillos. Apostan por un envellecemento activo en compaña dos seus amigos".

"SEN O APOIO DA ADMINISTRACIÓN, O 'COHOUSING' É UN MODELO CUSTOSO"

O 'cohousing' é un tipo de comunidade na que as persoas viven xuntas nun mesmo lugar, pero en lugar de ser propietarios das súas vivendas, comparten o uso das mesmas a través dun acordo cooperativo. Na maioría das comunidades, cada membro ten un voto e participa na toma de decisións sobre como se administra e se usa o espazo compartido. Os residentes contribúen economicamente ao proxecto mediante un pago inicial para ingresar e unha renda mensual destinada a cubrir os gastos de suministros e servizos. Non hai un prezo estándar, xa que cada proxecto é independente.

En xeral, os prezos poden oscilar entre os 100.000 e os 250.000 euros. As cuotas mensuais tamén varían e poden ir dende os 350 euros ata os 900. Esa cantidade cobre tanto os gastos individuais (calefacción, auga e electricidade) como os servizos comúns que subcontratan, por exemplo, xardineiro, limpeza, comedor, lavandaría ou monitores de entretemento. Na gran maioría das comunidades autónomas, a forma xurídica principal utilizada polos 'cohousing' é a cooperativa de consumidores e usuarios. O Plan Estatal para o Acceso á Vivenda 2022-2025 xa recoñece esta modalidade residencial, pero é responsabilidade das comunidades autónomas o dotalas de orzamento.

"O resultado foi que non todas optaron por este modelo de vida. Tan só Andalucía, Asturias, Canarias, Cantabria, Galicia e Valencia dotaron ao programa de orzamento", denuncia Martín. Sen contar co respaldo de Administración para a promoción, o 'cohousing' convírtese nun modelo custoso. Un maior coñecemento do 'cohousing' está facendo cambiar de parecer a algúns concellos, que comezan a ser máis flexibles á cesión do solo público para estes proxectos. Dende Hispacoop sinalan que o período medio de maduración dun proxecto de 'cohousing' é duns 10 anos, precisos para traballar na cohesión do grupo. "A comunidade de persoas ten que decidir sobre innumerables asuntos, tanto xurídicos e arquitectónicos como sociais. Todas estas decisións téñense que tomar consensuando posicións, aceptando as doutros e aportando solucións propias. Canto mellor se traballe, máis se debata, máis cohesión do grupo haberá", reflexiona Martín.

En caso de que algún socio queira abandoar, existe a posibilidade de que se lle reembolse a aportación que fixo para a compra e construción do 'cohousing'. Os estatutos regulan como se lle devolverá esa cuantía. Desta forma, o novo socio deberá abonar o importe que a cooperativa teña fixado para acceder, que vén a ser similar ao que se abonou ao socio saínte. Esa cantidade tamén pode actualizarse, pero iso dependerá de cada comunidade. En caso de falecemento, tamén depende do que se indique nos Estatutos. Nalgúns casos os herdeiros non teñen dereito a esa propiedade, que volve á cooperativa. Noutras si sería posible traspasar a vivenda mediante herdanza ou vendendo o dereito a través da comunidade. E é que cada 'cohousing' ten as súas propias regras e estatutos.