A música estimula "de forma compensatoria" os xenes de pacientes con enfermidades neurodexenerativas
Segundo o IDIS, que analiza o seu impacto en persoas con danos cerebrais.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 27/05/2024 | Actualizada ás 16:07
Unha investigación liderada polo Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela (IDIS) analiza o impacto do estímulo musical nos xenes dos seres humanos, concretamente naqueles con danos cerebrais e enfermidades neurodegenerativas, nos que aseguran que o impacto é maior e ademais "de forma compensatoria", "coma se tratasen de corrixir as alteracións que a enfermidade de base produce".
O programa, EUTERPE_adn, 'Rede transfronteiriza para o estudo da música como terapia nas enfermidades neuropsicomotoras e ou envellecemento: unha aproximación dende a expresión xenética e a neuropsicoloxía', foi presentado este luns nunha rolda de prensa no Hospital Clínico tras recibir un millón de euros de financiamento a través do programa Interreg POCTEP -- unha iniciativa de cooperación entre España e Portugal apoiada pola UE --.
Na presentación participaron o xerente da área Sanitaria de Santiago de Compostela e Barbanza, Angel Facio, o reitor da USC, Antonio López e Luz Couce, directora científica do IDIS, coa asistencia de representantes dos concellos nos que se desenvolverá e das asociacións de pacientres e institucións participantes.
Trátase, segundo explicou o xefe de Pediatría do CHUS, Federico Martinón Torres, de "entender como a música na saúde e na enfermidade exprésase molecularmente". Analizado isto, no que segundo apuntou, levan tempo traballando, agora o que se quere investigar é "de forma longitudinal como ese estímulo mantido no tempo e de forma controlada pode modificar esa expresión dos xenes". "É dicir, medir se pode ter algún efecto terapéutico e como se manifesta tamén a nivel molecular", sinalou.
"É un achado moi significativo, moi soprendente e que nos convida a pensar, que desde logo mellora o noso coñecemento molecular do que a música pode facer na saúde e na enfermidade, e pode desvelar novas rutas e dianas terapéuticas, xa sexa para utilizar musicalmente, que é o que imos analizar agora ou mesmo farmacológicamente, porque ao final expós diferentes dianas que poden ser útiles para o manexo e o tratamento destes pacientes", destacou.
PROXECTO DE LONGO PERCORRIDO
Euterpe_adn --acrónimo que fai referencia tanto á musa grega da música como á da xenética-- é unha prolongación de 'Sensoxenoma', proxecto impulsado polo grupo GenPoB/GenVip composto por medio centenar de investigadores e liderado por Antonio Salgas Ellacuriaga e por Federico Martinón Torres.
En 2022 e 2023, o equipo organizou unha serie de concertos experimentais en colaboración coa Real Filharmonía de Galicia (RFG) e coa participación de centos de doantes e asociacións de pacientes como Sarela, Cogami, Agadea, Saraiva, Aspanaes, Asperga, ONCE, Asociación de Persoas Xordas de Galicia, ou Down Compostela, entre outras.
Agora, en colaboración coa Universidade do Minho, e xunto a Casa da Música do Porto e a Asociación Músicos ao Vivo, levará a cabo un ensaio clínico aleatorio, "o que permitirá investigar o impacto dos estímulos a longo prazo e profundar nas bases moleculares que sustentan os beneficios da música no ámbito da saúde e a enfermidade".
Para iso, vanse a realizar talleres de música durante un curso completo, con músicos profesionais e con experiencia en atención á diversidade. A intervención estará baseada en escóitaa de diferentes tipos de música, a investigación das músicas da súa vida, o canto a través dun coro, a improvisación musical ou facer música en grupo.
Realizaranse cinco avaliacións, a primeira xa en xuño. O grupo de investigación neuropsicolóxica da Universidade do Minho realizará unha avaliación da deterioración cognitiva, psicomotor, a comunicación, a calidade de vida ou o benestar emocional, entre outros, antes de que comece a intervención musical e noutro catro momentos durante o próximo curso escolar. Así mesmo, o equipo do IDIS levará a cabo a recollida de mostras biolóxicas (de sangue e saliva) para realizar un estudo do impacto da música a través da expresión dos xenes.
Os participantes asistirán a 60 sesións musicais grazas á colaboración da Real ; máis de 200 pacientes distribuídos en sete centros. Os talleres levarán a cabo en tres centros da Asociación Galega de axuda aos enfermos con demencia tipo Alzhéimer (AGADEA) en Vedra, Rianxo e A Estrada, e na sede de Asociación de Dano Cerebral de Compostela (SARELA) en Santiago de Compostela. En Portugal, realizaranse en dúas residencias da Santa Casa dá Misericordia do Porto e na casa dá Memoria de Mim de Matosinhos (Associação Portuguesa de Familiares e Amigos de Doentes de Alzhéimer).
"EXPLORAR AS FRONTEIRAS DO COÑECEMENTO"
O proxecto ten unha duración de tres anos e agora en xuño arrincará o recrutamento de participantes e a primeira avaliación neuropsicolóxica, así como a primeira recollida das mostras biolóxicas (sangue a través dunha pequena punción capilar nun dedo e saliva a través dun frotis bucodental). En outubro comezarán os talleres de música no sete centros, a razón de dous días á semana. O estudo culminará coa publicación dos resultados, así como os materiais utilizados, e un Libro Branco.
"Todos nos estamos movendo fóra da nosa área de confort para tratar de, polo menos, explorar as fronteiras do coñecemento e ver se hai algunha alternativa, coñecer mellor que é o que está a pasar, pero buscar alternativas, de ofrecer aos pacientes novas modalidades de tratamento ou, polo menos, descubrir novas posibles dianas de intervención en patoloxías que a día de hoxe non teñen solución", concluíu.
