No contexto da Galicia urbana, a década de1980 foi crucial no espallamento do enfeitizo dos EEUU, que xa non quedaba só nos cuarteróns de Winston americano e nas botellas de Jack Daniel’s do contrabando mareiro. En Pontevedra a febre filoianqui desatouse nos raparigos preadolescentes a finais da década. Naqueles 1987, 1988, 1989 estabamos flipados con todo o que viña de alá. A apertura de pequenos multicines achegaba toda produción audiovisual de alén mar. Eu tiña colegas que coleccionaban con paixón os vídeos VHS con concertos de Michael Jackson ou sagas enteiras de Rockys e demais heroes americanos. De sotaque, pola cidade agromaban experiencias inéditas. Na decadente estación de buses, rapaces armados cun megaradiocassette (probablemente mercado a pachas no Vázquez-Lescaille), comezaban a dar pases de break dance perante a atónita ollada dos paisanos que collían o coche de liña para o Deza ou o Salnés. En cuestión de meses, o patín pasou a chamarse skate e comezaron a xurdir tendas con pistas para adestrar a nova a arte. A NBA era unha febre. Todos mercabamos a revista “Gigantes” e tiñamos pósters no cuarto de Larry Bird, Magic e Manute Ball. Mesmo daquela se puxera de moda a “academia de inglés”, novo centro da Modernidade canda o mundo das computadoras e a informática. Comezaba a falarse das tribus urbanas.
Estas eran as referencias para os nenos do colexio nos últimos anos da EXB. Os USA molaban. Mesmo recordo o entusiasmo na clase cando os cazas estadounidenses bombardearan Trípoli e Bengasi. Aquilo era coma un xogo de matar marcianitos. Ou cando o Challenger foi tomar polo cú, toda unha desgracia para aqueles que pensabamos que os ianquies sempre eran os bos porque, como cantaban os Gigatrón “tiñan a fórmula e o sistema”.
Aqueles nenos e aquelas nenas que viviamos esa rutinaria realidade viñamos de familias que mantiñan os azos co mundo rural. As fins de semana alá ïamos á aldea, e alí, as cousas eran doutra maneira. Xa sendo adolescentes, a nosa cuadrilla de Cerasia asumimos con naturalidade o magosto como prática de autoafirmación xuvenil. O secretismo de elixir a ubicación, sempre no monte ou en edificios en ruínas (aquela abandoada canteira de area...). O proceso paciente da castañeira arredor dun lume, con tinas enchidas de kalimotxo e o radiocassette boureando as letras combativas dos grupos de rock radical vasco. O Moncho d’O Ramao asando as castañas coma un Panorámix renacido. Con quince anos, un xa fora vendo caír seres queridos, xa fitara a morte en velorios dos de antes, de antes dos tanatorios. Ao día seguinte acompañabamos a familia ao camposanto a honrar a memoria dos nosos, con naturalidade, malia que non pisabamos a igrexa nin drogados. Neses anos de 1991, 1992, 1993, malia sendo adolescentes e coñecendo o que facían nos USA na véspera de Santos, ningún de nós se comportaba coma un zombi, malia vivir entre dous mundos, o urbano castelánfalante e “cosmopolita”, e o rural galegofalante no que as cousas se facían coa naturalidade dun patrimonio herdado e reproducido, o “habitus” aquel do que falaba Bourdieu.
Aquela realidade dos noventa seguiu o seu camiño até hoxe. En 2015 nas pequenas e grandes vilas galegas a meirande parte dos rapaces e rapazas son zombis que se disfrazan de zombis. Zombis que rexeitan de cheo e por descoñecemento o mundo “viejuno” dos avós, que falan un idioma inintelixible,cunha capacidade nula de interactuar cunha contorna que vaia más aló das pulgadas do móbil de turno. Adoitan ser consumidores da paciencia e dos cartos dos pais e dos avós que procuran evadirse nunha festa continua á marxe de calquer lóxica social que non sexa a do marketing. Os establecementos chineses fan o (m)agosto no Halloween. No dinámico mundo dos costumes, as tradicións sempre son práticas maxinadas e inventadas. O nacionalismo galego bota a partida coas cartas dun Samaín céltico, pois moi ben. O asociacionismo veciñal galego segue turrando do magosto de sempre, xenial. E o Mercado impón o ínclito Halloween, sustituíndo a honra polos defuntiños nosos pola conversión noitarega de mozos e mozas zombis en zombis maquillados e festas siniestras. Para os que pensan que a Postmodernidade finou, Galicia é un bo exemplo do todo vale na loita identitaria. Dicía Foucault que o Poder se manifesta en cada detalle, até na maneira de facer o amor. O mesmo acontece co xeito de papar as castañas, un asunto de moita enxundia, senón que llo digan ao Episcopado de Cádiz (repito, Cádiz) que vén de considerar o Halloween coma un “Antroido Satánico de Outono”.
Évos que hai veces que hai castañas chamoscadas con vermes que non hai quen as coma,nin os zombis, nin o Demo.