Descoordinación, mal estado e remolcadores que non chegaron a tempo: causas do encallamento do 'Blue Star' en Ares

O quimiqueiro 'Blue Star' encallou o 22 de novembro de 2019 nas rochas de Punta Miranda, no municipio de Ares, onde permaneceu 17 días, despois de dous intentos errados de remolcalo. Agora publícase a investigación sobre o que ocorreu, na cal se apunta a cuestións como a "descoordinación" entre a tripulación, perda de aceite e mal estado do buque entre as causas do sucedido. A Comisión de Investigación de Accidentes e Incidentes Marítimos (Ciaim) publicou este informe no que tamén se remarca a "imposibilidade para contar con asistencia inmediata de remolcadores na zona de fondeo".

O feito é que Salvamento Marítimo "mobilizou inmediatamente" un remolcador desde A Coruña e uns minutos despois outro desde Ferrol. O quimiquero encallou ás 23.40 horas, a pesar de que estes buques chegaron só uns minutos despois (23.58 e 23.59 horas), "ningún dos dous remolcadores tivo a oportunidade de tentar facer firme un remolque ao 'Blue Star' antes de que este encallase".

Nas súas recomendacións de seguridade, a Ciaim propón ás Capitanías Marítimas da Coruña e Ferrol que "valoren establecer un procedemento para xestionar o fondeadeiro en situacións de meteoroloxía moi adversa, dispondo puntualmente remolcadores en portos próximos (Ares ou Sada) ou con outras medidas de eficacia similar". Tamén empraza a Portos de Galicia a que habilite no porto de Sada un calado suficiente para que poidan atracar buques de salvamento.

O barco, de 128 metros de eslora, sufriu o incidente entre as praias de Barrosa e A Canteira cun incendio na máquina. Ocorreu cando saía do fondeadeiro de Ares para tomar práctico e entrar na Coruña, pero a avaría deixouno a mercé do vento e as ondas, nunha noite na que estaba decretada a alerta laranxa con ondas de cinco metros e ventos duns 100 quilómetros por hora.

O buque procedía de Bilbao e dirixíase a cargar 6.000 toneladas de produtos químicos na terminal de Repsol na cidade herculina. Tras o seu desencallamento, estivo nos estaleiros ferroláns de Navantia ata marzo de 2020, cando emprendeu unha viaxe de 20 días ata a cidade turca de Tuzla para a súa reparación. Actualmente o buque navega baixo bandeira de Malta e cambiouse o nome a 'Blue Bird'.

CAUSAS

Este organismo investigador, que depende do Ministerio de Transportes, sinala como causas inmediatas do encallamento: perda de aceite térmico por unha fuga no tanque de expansión do sistema, "que alcanzou os condutos de exhaustación dos motores, dando lugar a un incendio no gardacalor que se estendeu pola cámara de máquinas"; descoordinación na liberación do sistema fixo de extinción de incendios por gas CO2; perda de propulsión e subministración eléctrica, a causa do disparo do CO2; mal estado do sistema de emerxencia de largado da áncora no molinete de babor; así como a falta de remolcadores.

"Parece que cando o capitán tomou a decisión de saír do fondeadeiro polo garreo da áncora ante o empeoramento das condicións meteorolóxicas, non estaba debidamente informado o xefe de máquinas do alcance da avaría no sistema de aceite térmico e do risco de incendio que podía carrexar o uso dese sistema. Non houbo unha comunicación eficaz entre o capitán e o xefe de máquinas. O capitán non foi dilixente ao non comunicar inmediatamente ás autoridades marítimas os problemas que estaban a experimentar co aceite térmico", relatan as conclusións da investigación.

Igualmente, "o capitán non foi dilixente ao non comunicar inmediatamente ás autoridades marítimas os problemas que estaban a experimentar co aceite térmico" e "o xefe de máquinas demostrou non coñecer debidamente o sistema de aceite térmico". "Os defectos no sistema de aceite térmico, nos molinetes de áncoras, así como outras deficiencias postas de manifesto (dificultades de arranque do xerador de emerxencia, falta de iluminación na ponte, bomba de contraincendios) son indicadores dunha política de mantemento defectuosa ou mal implantada a bordo", resume a investigación. Por todo iso identifica un "insuficiente" cumprimento dos códigos de seguridade.

DOUS INTENTOS ERRADOS

Houbo dous intentos errados de remolcar o buque aproveitando a pleamar ás poucas horas de encallar, polo que se decidiu pór en marcha un operativo para retirar as 105 toneladas de fuel e gasóleo que tiña no seu interior, co obxectivo de evitar que o combustible chegase ao mar. Iniciábase así unha operación complexa, que converteu durante uns días á localidade costeira da comarca de Ferrolterra nun dos puntos informativos de Galicia e de España. Para este labor contratouse a unha empresa especializada, a holandesa SMIT Salvage, que ideou un sistema para traspasar os combustibles desde a zona de popa a proa, mesturándoos e enviándoos a terra a través dunha mangueira suxeitada por unha tirolina, para o que houbo que facer unha gran base de formigón en terra.

En paralelo, cara á ría de Ares viaxaron dous potentes remolcadores, o 'Boka Pegasus' e o 'Union Princces', especialistas en realizar manobras deste tipo. Mentres tanto, día a día íanse transvasando a camións cisterna en terra a mestura de fuel e gasóleo. O 10 de decembro de 2019, sobre as 14.20 horas, minutos antes da pleamar, os remolcadores de altura comezaron a exercer arrastre sobre o 'Blue Star' coa axuda dunhas estachas de gran resistencia. Lograron desencallar o barco e trasladalo ao porto exterior de Ferrol, onde pasou a noite antes de ser levado, á mañá do día seguinte, a un dos peiraos do porto interior desta mesma cidade. Para poder trasladar este barco ata Turquía foi contratado o remolcador 'VB Hispania', do Grupo Boluda, que chegou á cidade turca de Tuzla o 30 de marzo, vinte días despois da súa partida. Alí quedou atracado nun dos peiraos do conglomerado naval existente nesta localidade do mar de Mármara.