Fronte común en materia de financiamento entre Azcón e Rueda, cunha aposta por retomar a Declaración de Santiago

O presidente do Goberno de Aragón, Jorge Azcón, e o seu homólogo na Xunta de Galicia, Alfonso Rueda, subscribiron este mércores un documento no que apostan por retomar e actualizar a Declaración de Santiago, subscrita en 2021 xunto ás Comunidades Autónomas da Rioxa, Cantabria, Castela e León, Estremadura, Castela-A Mancha e Asturias, nun momento no que a reforma do sistema de financiamento autonómico é "máis necesaria que nunca" e como resposta aos "privilexios" a Cataluña. Así o anunciaron ambos os mandatarios despois de que Azcón recibise ao presidente galego no edificio Pignatelli, sede do Goberno de Aragón en Zaragoza. A continuación, trasladáronse á Basílica da nosa Señora do Pilar e Rueda visitará á alcaldesa da cidade, Natalia Chueca.

No seu encontro, tamén abordaron outras cuestións relacionadas coa sanidade (Azcón quere replicar en Aragón a compra centralizada aplicada por Rueda); a intelixencia artificial (Galicia foi a primeira Comunidade en aprobar unha lei); enerxía (cun chamamento ao Goberno central para investir na rede de transporte e distribución); ou turismo (cunha especial mención ao Camiño de Santiago). Os dous presidentes autonómicos destacaron os lazos que unen a Aragón e a Galicia, principalmente polas características do seu territorio e da súa poboación (gran extensión e envellecemento) e cualificaron a reunión como "moi proveitosa".

CUSTO REAL DOS SERVIZOS

En concreto, o documento asinado consta de cinco puntos nos que reafirman a "plena vixencia" da Declaración de Santiago, constatan que non se produciron "avances significativos" desde entón e que se ofreceron concesións a determinadas Comunidades que constitúen "agravios", o rexeitamento a calquera tipo de financiamento privilexiado negociado de forma bilateral, a necesidade dun novo sistema que respecte os principios constitucionais de igualdade e solidariedade e que se pondere o custo real dos servizos.

A principal esixencia acordada polos líderes dos executivos aragonés e galego, que van trasladar ás outras seis Comunidades asinantes da Declaración de Santiago, é a de que o novo sistema de financiamento autonómico teña en conta o custo real dos servizos. Neste sentido, Azcón subliñou que Aragón conta con 745 centros sanitarios por cada millón de habitantes, cando a media española é de 275, e que Galicia aglutina o 13 % dos centros de saúde de todo o país.

No ámbito educativo, a comunidade aragonesa conta con 433 colexios por cada 100.000 alumnos, unha cifra que en Galicia aumenta ata os 454 centros, fronte aos 346 da media nacional. "Necesitamos moitas infraestruturas e equipamentos para prestar servizos de calidade en comparación con outras Comunidades Autónomas", remarcou Azcón. Nas súas palabras, a Declaración de Santiago "segue vixente" na actualidade xa que non só non se produciron avances significativos desde 2021, senón que o Goberno de España impulsou "grandes concesións que dinamitan os principios de igualdade e solidariedade", en referencia ao financiamento singular para Cataluña e a condonación da débeda.

Por tanto, o subscrito este mércores mantén "os mesmos principios, os mesmos valores e a mesma filosofía" que o acordado en 2021 na capital galega, cando ningún dos presidentes asinantes "podía imaxinarse o que ía ocorrer". En palabras do presidente aragonés, o novo sistema debe incluír "máis diñeiro", debe negociarse de forma multilateral e debe respectar os principios de igualdade e solidariedade. Dita actualización ten que ser "urxente e inmediata", fronte aos "privilexios" que está disposto a conceder o Executivo central.

OS PROBLEMAS AGUDIZÁRONSE

Pola súa banda, Alfonso Rueda reiterou que o documento subscrito en Zaragoza pon "negro sobre branco" sobre moitas cuestións sobre as que levaban falando "nos últimos meses". Lembrou que, a pesar de que algunhas das autonomías da Declaración de Santiago cambiaron o seu signo político, os problemas "non só se manteñen, senón que se agudizaron".

"O que é de todos discútese entre todos", sen negociacións bilaterais que "exclúan aos demais", recalcou, en defensa da multilateralidade, á vez que insistiu en que o novo sistema de financiamento ten que cubrir o custo duns servizos que son "máis caros" debido á poboación envellecida, á dispersión (sinalou que Galicia concentra a metade de todos os núcleos poboacións de España). "Isto hai que falalo nunha mesa onde esteamos todos co Goberno central. Non nos vale outra cousa", remachou.

O presidente da Xunta de Galicia subliñou que reafirmar o acordado fai catro anos en Santiago non é "ir en contra de ninguén" e reivindicou que, de cara a convencer ás 17 Comunidades Autónomas, xa hai oito que lle dan a Moncloa "gran parte do traballo feito". En canto ás outras seis autonomías asinantes, dixo que está "seguro" de que os actuais responsables políticos van estar de acordo con este texto.

CRÍTICAS Á CONDONACIÓN DA DÉBEDA

O principal branco das críticas de ambos os dirixentes foi a condonación da débeda pactada entre o PSOE e ERC. "Non é condonación, é subrogación", aseverou o presidente aragonés, que puxo como exemplo que "se un debe 100 e outro 50, preténdese que os dous deban 75". "En Cataluña o que queren é que os aragoneses paguemos a débeda que xeraron os independentistas", engadiu Azcón, quen responsabilizou aos socialistas e apuntou que lle encantaría "ouvir a opinión da ministra aragonesa (Pilar Alegría) sobre esta cuestión", que lembrou que "aínda non pediu perdón" por comparar o financiamento singular de Cataluña coas axudas ao funcionamento na provincia de Teruel.

Un PSOE, continuou, que dicía que a amnistía era "imposible" ou que os indultos "non cabían na Constitución". Rueda, pola súa banda, que defendeu que Galicia mantén uns índices de endebedamento "moi razoables", coincidiu en que "a débeda non desaparece, hai que repartila entre todos" e en que é "un negocio ruinoso" para a maioría das autonomías. Preguntado sobre a posibilidade de que haxa diverxencias entre as comunidades gobernadas polos 'populares', remarcou que "isto non vai de partidos", xa que están a representar aos seus territorios.

A este respecto, lembrou que o presidente do Goberno, Pedro Sánchez, expuxo na última Conferencia de Presidentes celebrada en Santander, a celebración dun Consello de Política Fiscal e Financeira para falar da condonación da débeda, algo rexeitado polos representantes do PP, que defenden que "non se pode falar de condonación sen falar de financiamento", que é "o que realmente interesa".

AZCÓN E A BILATERALIDADE CON ARAGÓN

Por último, Azcón reiterou que defenderá "todos e cada un dos artigos do Estatuto de Autonomía de Aragón", que contempla a bilateralidade co Estado, porque hai cuestións que se teñen que discutir desta maneira. Non entanto, insistiu en que "o que afecta a todos, discútese entre todos", en referencia á reforma do sistema de financiamento autonómico. O presidente aragonés manifestou que "os orzamentos non son infinitos" e que o diñeiro "non se estira como un chicle". Por tanto, "ou o destinamos a pagar débedas ou o destinamos a pagar os servizos públicos", concluíu.