Tras cruzar Francia acosado por velociraptors nas estradas, autoestradas e autovías – algúns camións enfadados polo meu ritmo lento froito do cansazo péganse temerariamente con luces ameazadoras como se foran dragóns – chego por segunda vez ao país de Dante, de Leonardo da Vinci e de tantos outros homes e mulleres admirados cun acompañante, o meu fillo Aldán.
Entramos por Ventimiglia mirando para o Mediterráneo e nos arredores de Imperia, que brillan cheos de esmerados adornos do Nadal, escoitamos nas estacións de radio entre as ocorrencias de alegres locutores e unha peza de William Byrd na radio pública a chocante e moi triste noticia do pasamento do gran cantante George Michael.
Atravesamos con precaución zonas nevadas de Piemonte que levan a Turín e despois, xa en Milán, paramos no primeiro local de comidas que encontramos. Trátase dunha minúscula tenda de alimentación que tamén serve comidas. Mentres preparan algo de pasta, os dous homes que levan o establecemento charlan amigablemente. Noto con asombro que falan da batalla de Lepanto, e un deles esfórzase con amabilidade por comunicarse comigo. Ao contrario que o meu fillo, sei por desgraza moi pouco italiano, pero o home que non cociña e eu facemos unha boa conexión. Dígolle que veño de Santiago de Compostela e el contesta: “ah, il santuario”.
De noite o Destino ten a ben levarnos a un hotel memorable chamado San Guido. É humilde e suntuoso a un tempo, e seguramente lle tería agradado a Goethe. A habitación transmite unha estraña distinción e está decorada con dous cadros que poderían exhibirse nunha pinacoteca. O trato en recepción é discreto e respectuoso. Pola mañá, o delicado almorzo é supervisado por unha muller silenciosa e con clase nunha sala extraordinaria iluminada por fermosos adornos e por libros, unha estancia que semella facernos viaxar a un tempo de romanticismo. Nela estaría satisfeito Chekhov co seu gusto exquisito.
Nas rúas milanesas tamén nos agardan bonitas sensacións. Vemos innumerables edificios de vivendas que parecen sedes administrativas polo seu alto deseño. Igual que as fachadas, os rostros dos italianos cativan pola súa beleza e elegancia. Aquí veñen á mente Claudia Cardinale, Gina Lollobrigida, Ornella Muti ou Massimo Rainieri, por citar figuras icónicas do cine.
Un home novo ben parecido e simpático sálvame cando eu - preocupado por non pasar do límite dun aparcamento exterior – cruzo unha rúa pequena sen mirar para o tráfico. “Ei! Brutto modo per iniziare l’anno”, me avisa cun sorriso. Non é a única persoa amable. Temos que seguir o camiño, esta vez con pesar de deixar atrás o magnífico Milano.
Na campiña da Toscana chaman a atención os cipreses, que abandonan o seu ámbito funerario para engadir un equilibrio de sobrias liñas verticais ao cadro da paisaxe. Co recordo fresco de pasar de noite por ese conto de terror que forman as árbores retorcidas nunha estrada sinuosa que leva a Cannes, as serenas oliveiras italianas contribúen a sosegar os ánimos.
En Florencia resulta desoladora a dificultade para entrar na Galleria degli Uffizi a causa das multitudes. Unha guía chamada Francesca explica que este museo recibe cada ano a dous millóns de visitantes. A espera de horas xunto a pombas aburridas que comen cinza e frangullas faise insufrible no frío invernizo.
Nos postos de comida próximos ao emblemático Palazzo Vecchio fórmanse tamén longas ringleiras de mozos que queren saborear un longo e groso canón de carne chamado “porchetta tranchetto”. As tendas pequenas son interesantes, e hai unha librería chamada Cappellini con preciosos libros antigos que poden sorprender con prezos que van de entre sete a máis de mil euros.
Antes de somerxerme na ateigada rúa comercial que leva á Catedral de Santa Maria del Fiore, teño o dubidoso pracer de pagar sete euros por entrar en calor cun té con limón nun café situado na Piazza della Signoria. Xa na rúa materialista, os nenos emociónanse cunha tenda de fantasías de Disney e algunhas mozas cun reino de sedución da famosa marca Victoria’s Secret. O mellor para min é a confeitaría Migone, chea de magníficos caramelos, turróns duros e refinados chocolates que farían as delicias de Pippi, Annika e Tommy, e de calquera de nós cando volvemos aos nenos que somos por dentro.
Florencia prepárase para despedir o ano triste para a música que foi o 2016 con varios concertos e nós temos que deixar a cidade. Fai sol e un frío seco e toca volver ás carreiras cos velociraptors. Hai que recoñecer que son bos condutores, pero cambian de carril sen poñer indicador e corren como posesos. Gastan máis combustible, contaminan máis e poñen máis en perigo as súas vidas e ás dos demais usuarios das autovías e autoestradas, pero na súa inconsciencia tanto lles dá. Uns mozos sorrintes adiántannos a moita velocidade pola dereita na vía de emerxencia.
Aldán e eu despedimos o ano en Livorno, a cidade onde naceu Modigliani, baixo o amparo do faro próximo chamado Fanali dei Pisani. Tomamos as uvas escoitando as campás no teléfono móbil xunto ás augas negras do Mare Nostrum.
É a nosa despedida de Italia. Botamos de menos a xentileza do conserxe, a sutil elegancia da encargada dos almorzos, a cándida expresión da veterana doncela das camas e das toallas, o talante simpático do meu “salvador”, a mirada da dama dos perfumes no centro comercial e os dous amables señores de Lepanto en Milán, cidade que namora engalanada con numerosos bloques de edificios memorables. As bufandas, fulares, panos e abrigos da xente dotada de innata elegancia. O brillo nas miradas en rostros de película.
Tamén vén á memoria a curiosa sincronicidade de que chegase á casa de Rosalía o día 15 de xullo de 1885 un exemplar da revista florentina La Rassegna Nazionale do día 1 dese mes no cal se enaltecía a obra da nosa máis insigne escritora. A cantora do río Sar morría con só 48 anos nesa mesma data, a máis tráxica para a Literatura Galega.
De volta en Compostela, o mediodía dun día de frío vento desagradable trae unha visión lúgubre da capital de Galicia. Caras tristes, andares resignados cheos de peso, ambiente xélido e deprimente. Co ano 2017 que comeza podemos intentar estar máis cheos de forza e de esperanza, podemos – especialmente os que temos un temperamento melancólico - facer por encontrar as luces da felicidade, do honor e do amor na única existencia que nos toca vivir.