Expertos galegos reivindican a vacinación fronte ao risco de sarampelo: "Non podemos baixar a garda"

En Galicia, o último caso de sarampelo rexistrado foi en 2013. Á súa vez, foi o único producido ese ano e, ademais, importado, unha situación de aparente tranquilidade na que, no entanto, os expertos reivindican a importancia da vacinación: "Non podemos baixar a garda". A Organización Mundial da Saúde (OMS) publicou este luns un informe sobre esta enfermidade que levantou a alarma: durante o primeiro semestre deste ano uns 41.000 nenos e adultos contraeron o sarampelo na rexión europea.

Até o momento, o total anual máis alto de casos desta enfermidade entre 2010 e 2017 era de 23.927 o ano pasado e o máis baixo, duns 5.273, en 2016. Así, este ano xa excedeu a cifra marcada de contaxiados por sarampelo desde 2010, a metade do ano.

Estas cifras, con todo, non afectan aínda a Galicia, que non rexistra ningún caso desde 2013, segundo informou a Consellería de Sanidade a Europa Press. Con todo, a pesar desta situación, expertos como o pediatra do Hospital Clínico de Santiago Lorenzo Rendondo instan a "non baixar a garda" ante esta enfermidade, concienciando para iso da importancia das vacinas.

"O sarampelo é un problema que en España non vemos", dixo o pediatra, nunha entrevista concedida a Europa Press, lembrando que no país, e por tanto en Galicia, considéranse "eliminadas" doenzas como o sarampelo ou a rubéola, segundo a última avaliación da Comisión Europea de Verificación da Comisión para a Eliminación do Sarampelo e a Rubéola (RVC, polas súas siglas en inglés).

Na mesma liña que os expertos, o departamento do Goberno galego encargado da xestión sanitaria atribúe o inexistente número de infectados desde 2013 na comunidade ao elevado número de vacinacións.

"ESTRATEXIA FUNDAMENTAL": VACINAS

"As vacinas son unha das intervencións de saúde pública de maior impacto na humanidade", segundo subliñou o doutor Ángel Hernández, vogal do Comité Asesor de Vacinas da Asociación Española de Pediatría (AEP). "Hoxe estímase que os programas de vacinación evitan entre 2 e 3 millóns de mortes prematuras por enfermidades vacunables cada ano", segundo incidiu.

Nese sentido, Lorenzo Redondo recalcou que "a estratexia fundamental para loitar contra o sarampelo é a vacinación da poboación". O doutor galego lembra que o nivel de vacinación ten que ser "moi alto": "Polo menos máis do 95 por cento da poboación" ten que estar vacinada "para que sexa eficaz a protección".

Pola contra, se se baixan os niveis de protección, hai "máis facilidade de transmisión" do sarampelo, apuntou Lorenzo Redondo, que é unha enfermidade vírica "moi contaxiosa" e que actualmente se pode previr grazas a unha vacina tripla vírica --sarampelo, rubeola e parotiditis--, da que se debe de recibir en total dúas dose. Esta é a situación da que a OMS dá conta a nivel europeo.

En España, o calendario vacinal establece que a primeira vacina debe de recibirse "ao redor dos 12 meses" e a segunda "ao redor do tres e catro anos", segundo explicou Lorenzo Redondo, algo que cumpre a práctica totalidade da poboación.

BAIXADA DE TAXA DE VACINACIÓN EN EUROPA

A nivel europeo, sete países sufriron polo menos 1.000 infeccións en nenos e adultos este ano: Francia, Xeorxia, Italia, Rusia, Serbia e Ucraína. Este último foi o máis afectado, con máis de 23.000 persoas infectadas, o que representa máis da metade do total rexional.

Respecto diso, o doutor Redondo indicou que o problema nestes países é que "baixou a taxa de vacinación do sarampelo", pero subliñou que "non é risco apreciable" a nivel persoal e que, a nivel de saúde pública, a estratexia a seguir a medio prazo é a de "insistir na vacinación", tanto en nenos como en adultos que non a recibiron.

Así mesmo, Ángel Hernández explicou que as causas de porque baixaron as coberturas vacinais nestes países son "varias". Por unha banda, nalgúns países débese a "circunstancias sociais". Por exemplo, no caso de Ucraína, hai "conflitos abertos que dificultan o acceso da poboación a servizos básicos" e, noutros, débese á "exclusión social de determinados colectivos", como en Grecia e Romanía.

Doutra banda, en casos como Francia e Italia, onde non hai problemas de acceso ás vacinas, as causas son "o descoñecemento, a desidia ou a desconfianza de parte da poboación cara ás vacinas".

ESPAÑA, "REFERENTE EUROPEO"

España, a nivel estatal, é "en vacinas referentes en Europa, pola elevada cobertura e confianza", segundo indicou Ángel Hernández. Así o certifica a OMS, que o pasado setembro acreditou que en España o sarampelo foi "eliminado". Isto quere dicir que o virus non se transmite de forma continuada durante polo menos tres anos, segundo explicou o vogal do comité de AEP.

Ademais, en Galicia, segundo sinalou Lorenzo Redondo, supérase o 95 por cento da poboación vacinada. Segundo datos do Ministerio de Sanidade sobre coberturas vacinais, en 2016 un 97,9 por cento de nenos galegos entre un e dous anos recibiran a primeira dose da vacina tripla vírica, mentres que un 91,8 por cento dos nenos entre tres e seis anos tiñan a segunda.

A pesar desta situación, os facultativos lembran que o eliminar "a enfermidade" non quere dicir que non poida volver xurdir e lembrou o brote que se produciu no norte de Portugal, un país onde a OMS acreditara a "eliminación" do sarampelo, pero onde nun mes chegouse a pasar o centenar de infectados.

"NON É XUSTIFICABLE UNHA MORTALIDADE PREVENIBLE"

Dos 4.000 infectados na rexión europea, 37 persoas morreron debido ao sarampelo neste primeiros seis meses do ano, o que supón unha "alerta no ámbito de saúde pública", segundo indicou Lorenzo Redondo, xa que é unha enfermidade que se pode previr.

Así, recalcou que aínda que esta sexa "unha mortalidade baixa", "non é xustificable unha mortalidade previble". "Non debería de morrer ninguén polo sarampelo e está nas nosas mans, cunha estratexia de vacinación adecuada", subliñou, xa que é "unha vacina absolutamente eficaz e segura".

Ademais, Ángel Hernández tamén subliñou a eficacia e seguridade da vacina e declarou que "con moito, os beneficios da vacinación superan os riscos reais, pero extraordinariamente raros, da vacina. Por contra, os riscos da enfermidade natural son moi importantes".

Deste xeito, nun sistema de vacinacións voluntarias como o Estado español, Lorenzo Redondo sinalou que é relevante, por unha banda, "a concienciación da poboación da importancia da vacinación" e, por outra, "a rede de pediatras e de enfermeiras de Atención Primaria, que insiste día a día na importancia desta vacinación".

"PROTECCIÓN DE GRUPO"

Así, se a maior parte da poboación están vacinados, prodúcese a chamada "protección de grupo" ou "protección de rabaño", xa que as persoas que non poidan vacinarse por causas médicas, como tratamento de quimioterapia e transplante, e as que non o fixeron por outras razóns, estarán protexidas, segundo explicou o doutor galego.

Aínda que para este caso, lembra, o grupo non vacinado ten que ser pequeno --non máis do 5 por cento da poboación--, "porque se este número comeza a ser grande, empeza a pór en perigo á poboación desde o punto de vista de saúde pública", é dicir, desde unha visión a nivel global das persoas e da súa saúde.

"As vacinacións, no seu conxunto, é un ben social do que non podemos permitirnos o luxo de prescindir", concluíu o doutor Ángel Hernández.