"Todos, todas ou todes"?.... A linguaxe inclusiva, un paso necesario para conseguir a igualdade da muller
Especialistas no uso da lingua apuntan posibles solucións. Para Manuel Bermúdez Blanco, a sociedade está experimentando un cambio que tamén se ve reflectido no idioma. Henrique Monteagudo destaca que a cuestión non radica no recoñecemento do problema, senón nas solucións que se dan.
Por Patricia Otero | Santiago de Compostela | 10/06/2021 | Actualizada ás 14:22
O polémico discurso da ministra de igualdade, Irene Montero, onde empregaba termos como “niñe”, “hije” ou “todes” para mostrar o seu posicionamento a favor da linguaxe inclusiva e a prohibición do Goberno francés de usar ese tipo de linguaxe nas escolas porque “constitúe un obstáculo para a lectura e a comprensión” volveu a avivar a polémica sobre o emprego da linguaxe inclusiva.
Esta é unha proposta que o que busca é eliminar o machismo da linguaxe, pero a iniciativa conta con tantos partidarios como detractores. O técnico de normalización lingüística da Universidade de Santiago de Compostela, Manuel Bermúdez Blanco, expón esta linguaxe é froito dos cambios que está a experimentar a sociedade nos últimos anos. “Vai dar visibilidade a colectivos que están presentes na poboación pero que pola utilización da linguaxe ortodoxa -co masculino como xenérico- vense ocultos”, comenta.
Por outra banda, o coordinador do seminario de sociolingüística da Real Academia Galega, Henrique Monteagudo, engade que “hai amplos sectores sociais que cren que a linguaxe tal como se viña usando tradicionalmente fai invisible ás mulleres”.
A cuestión da linguaxe inclusiva leva anos discutíndose sen chegar a unha conclusión clara. Ante isto, Monteagudo comenta que a polémica seguirá igual ata que non haxa unha situación de auténtica igualdade entre homes e mulleres. “Nese momento chegaremos a conseguir un uso non sexista da lingua, plenamente consolidado e maioritariamente aceptado”.
É VIABLE A LINGUAXE INCLUSIVA?
A xente que se mostra contraria a empregala expón que é antinatural, artificial e que o que fai é complicar as cousas. Monteagudo destaca que “unha cousa é recoñecer que existe un problema e outra é que solucións se dan”.
Ante isto, Bermúdez Blanco comenta que hai varias maneiras de incluír formas non sexistas como: a inclusión de determinantes inclusivos – cada estudante en vez de o estudante -, cambios de redacción – os que len en vez de os lectores – ou empregar as dobres flexións – os xogadores e as xogadoras-. Tamén di que se poden usar formas como barras, guións ou arrobas sempre que non sexa unha linguaxe formal.
Monteagudo expón que en xeral as solucións son artificiais e non son ergonómicas. “Eu creo que a duplicación non sistemática pero si ao inicio dun texto por exemplo pode ser a solución”, considera. Na actualidade estamos non período experimental e non está moi clara cal é a solución, pero comenta que esta chegará a medida que se vaia avanzando na non discriminación e na igualdade da muller en todos os planos da vida.
O REXEITAMENTO DAS ACADEMIAS
A RAG non ten unha opinión fixada sobre este tema, pero xa son varias as academias que se mostraron en contra de empregar a linguaxe inclusiva. Bermúdez Blanco lamenta esta situación e expón a necesidade de que vaian adaptando as linguas aos requirimentos da propia sociedade. “A academia debe ver a sociedade, interpretala e, na medida do posible, adaptar as normas para que estas sexan útiles e non constitúan un problema para a cidadanía”, expón.
Di que vai ser a poboación a que decida como vai ir mudado a lingua, co apoio das academias ou sen el. Porén, engade que estas poden axudar a que o cambio sexa controlado e se vaia adaptando pouco a pouco aos requirimentos da xente. “O ideal sería que entre a sociedade e as institucións haxa unha comuñón e non se considere isto como unha pelexa tensionada polos extremos dun lado e do outro”, comenta.
Por outra banda, Monteagudo recalca que “o problema non é da gramática, senón do uso da lingua”. Expón que o que hai é un uso sexista da lingua debido ás prácticas e estruturas sociais machistas que hai instauradas na sociedade pero que a solución non é violentar a gramática, senón buscar formas que superen ese uso sexista da linguaxe.
