Dura crítica de Contas á Xunta por non ter orzamentos suficientes para o gasto sanitario e docente

O Consello de Contas reprende á Xunta por "persistir o uso inadecuado" do programa orzamentario de imprevistos ao empregarse para paliar "insuficiencias" orzamentarias recorrentes nos últimos exercicios que son previsibles.

No seu informe da Conta Xeral de 2021, publicado este venres, resalta o incremento do fondo de continxencia, que supuxo uns 771 millóns en 2021, "e segue empregándose para a cobertura de gastos (principalmente gasto corrente) que son obxecto dunha deficiente presupuestación".

Principalmente, isto débese a que a Xunta fai unha dotación orzamentaria inicial "insuficiente" para o gasto farmacéutico e hospitalario, así como para o gasto de persoal docente. O uso de créditos de operacións de capital para financiar gastos correntes mediante a figura da transferencia de crédito "pon de manifesto deficiencias estruturais no orzamento".

Afea que transfira ao programa de imprevistos "créditos que posteriormente se distribúen entre outras aplicacións de gastos, eludindo así os límites fixados normativamente para as transferencias". No entanto, Contas valora que a Conta Xeral "reflicte razoablemente en todos os aspectos significativos a actividade económico-financeira desenvolvida no exercicio".

Indica que as modificacións orzamentarias incrementaron nun 8,3% a cifra inicial --ata os 14.222,5 millóns--, fundamentalmente como consecuencia das xeracións de créditos para atender os gastos derivados da pandemia (234,5 millóns). As modificacións no Sergas supoñen un aumento do 7% --foi un 11% en 2020--.

GASTOS IMPUTADOS A EXERCICIOS QUE NON CORRESPONDEN

O Consello de Contas reprocha que no orzamento da Administración xeral rexístrase con cargo a 2021 gastos de exercicios anteriores por 52,3 millóns, á vez que se deixan sen computar gastos correspondentes a ese ano por 67,6 millóns. Isto arroxa que o resultado orzamentario está sobrevalorado en 15,4 millóns.

Tamén se refire a que o remanente de tesouraría está sobrevalorado en 67,6 millóns por obrigacións non imputadas ao orzamento no que se realizaron os gastos. No ámbito do Sergas, en 2021 anótase gastos de anteriores anos por 63,6 millóns, pero déixanse de computar 67,9 que si deberían corresponder con ese exercicio. Unha situación que dá lugar a unha sobrevaloración orzamentaria de máis de 4 millóns.

INCORRECCIÓNS

Nos capítulos dedicados a limitacións e incorreccións, o órgano fiscalizador apunta a cuestións como que a memoria da Conta dá Administración Xeral non se axusta á estrutura esixida "por non incluír todos os estados previstos" no plan de contabilidade, ademais de falta de "información relevante" na memoria para a compresión das contas anuais.

Igualmente, advirte de que: "non existe información sobre a antigüidade dos debedores pendentes de cobro"; rexístranse como activos financeiros operacións por importe de 103 millóns de euros destinados a déficits de explotación da CRTVG; e o Sergas continúa sen implantar un sistema integral de contabilidade, tal e como esixe o plan de contabilidade pública de Galicia.

RECOMENDACIÓNS QUE SEGUEN INCUMPRIDAS

Pola súa banda, Contas lembra que o Executivo autonómico segue sen cumprir recomendacións que pasan polo establecemento de obxectivos e indicadores relativos ao grao de efectividade de novos incentivos fiscais, á vez que chama a revisar a estimación dos gastos por continxencias susceptibles de ser provisionadas.

As novas recomendacións son tres: configurar a Conta Xeral como unha conta única de toda a actividade pública autonómica mediante a consolidación das contas de entidades que integran o sector público de Galicia; conciliar os saldos contables das rúbricas de inmobilizado cos do inventario, cun cálculo das amortizacións e depreciacións; así como implantar unha aplicación informática que permita obter datos históricos sobre os saldos debedores e acredores.

TRANSPARENCIA

No tocante a transparencia, o órgano fiscalizador apunta que as memorias da Administración xeral e os organismos autónomos "carecen de valor informativo", onde observa información "vaga e xeral".

Outro punto do informe cifra en 21 millóns de euros o risco vivo a peche de 2021 dos avais financeiros concedidos polo Instituto Galego de Promoción Económica (Igape), cuxo risco é asumido pola Administración autonómica. Así mesmo, a finais de 2021 un importe de 51,4 millóns de euros permanecían como dereitos pendentes de cobro por préstamos que terían que ser devoltos

A Xunta tamén participa en Sodiga, sociedade de capital risco, e en entidades de investimento colectivo. O capital achegado a estes instrumentos ata 2021 ascendía a 311 millóns, cunhas perdas acumuladas nesa data de 150 millóns de euros --o 48% dos fondos achegados--.

CRÍTICAS AO SERGAS

O Consello de Contas sinala que en 2021 os tempos de espera incrementáronse "de forma xeneralizada" no servizo galego de saúde (Sergas), tanto respecto de 2020 como do ano basee 2019. En relación a este último, as demoras son "moito máis elevadas", segundo advirte, con incrementos do 42% en cirurxía, do 36% en consultas e do 41% en probas diagnósticas.

O informe de fiscalización da conta xeral do Sergas correspondente a 2021, que publica este venres Contas, analiza o impacto da covid na actividade asistencial. Respecto diso, constata que "a actividade se viu afectada dunha forma significativa". Así, a atención hospitalaria en 2021 increméntase "en todos os conceptos analizados, con distinta intensidade".

"Con todo, aínda non se alcanzaron os niveis (excepto en primeiras consultas) do ano anterior á declaración da pandemia en particular nos apartados de cirurxía con ingreso (-11%), cirurxía maior ambulatoria (-9%) e urxencias (-14%)", recolle. Na atención primaria, o volume de consultas de medicamento de familia aumentou tanto en 2020 (1,6%) como en 2021 (6%). As de pediatría descenderon un 10% en 2020 e subiron un 11% en 2021.

En termos cualitativos, destaca "o gran incremento quepasan a ter as consultas telefónicas", que significaron en 2021 o 64% das de medicamento de familia e o 55% das de pediatría, cando no ano anterior á pandemia alcanzaban o 17% e o 11%.

O número medio de profesionais que prestou servizo no organismo autónomo durante 2021 foi de 42.936, un 4% máis, deles 32.094 (75%) de atención especializada e 9.079 (21%) de primaria. Contas apunta a un incremento de 486 efectivos medios de persoal propietario e de 53 interinos. En canto ás contratacións temporais de eventuais e substitutos aumentaron en 907 efectivos, motivado pola pandemia.

DEVOLVEU 64 MILLÓNS

Noutro informe publicado este venres, o da conta xeral da comunidade, tamén de 2021, Contas indica que a Xunta recibiu 828,38 millóns de transferencias adicionais como financiamento de carácter non condicionado.

Os gastos declarados pola Xunta na memoria da conta xeral ascenderon a 918,38 millóns: 360,2 en sanidade; 158,8 en educación; 82,73 en gasto sociosanitario e outros 316,64 en distintos gastos sen concreción específica. Fóra dese financiamento incondicionada, recibiu fondos por 234,47 millóns de carácter finalista para axudas directas a autónomos e empresas, que executou en 168,59 millóns, e reintegro ao Estado 63,79.

IMPACTO NA CONTRATACIÓN

Contas tamén fai público este venres un estudo sobre o impacto da pandemia no ámbito da contratación do Sergas, que dá conta, entre outras cuestións, da compra de material para facer fronte á covid. Segundo recolle, no Sergas paralizouse a tramitación de 50 expedientes, para os cales o prazo medio de suspensión foi de 72 días.

Ademais, ditouse resolución de suspensión para 38 contratos, a maior parte de prestación de servizos non esenciais e administrativos especiais (cafetarías e outros servizos extrasanitarios). Con carácter xeral, a duración media da suspensión foi de 97 días e deu lugar á rescisión de dous contratos a petición dos contratistas.

Entre as recomendacións, este informe aconsella o desenvolvemento de plans de continxencia "o suficientemente extensos para que non seproduzcan situacións de carencia de produtos e equipamento esenciais", incluído o mantemento dun stock estratéxico, coa dimensión que os pertinentes estudos estimen preciso.

GASTOS EN SUBVENCIÓNS

O Consello de Contas avisa dun incremento de gasto, transferencias e subvencións consignadas nos orzamentos da Xunta aos seus entes instrumentais, os coñecidos popularmente como 'chiringuitos', no ano 2021, unha cuestión que achaca á "xeneralización do modelo de axencia".

Nun informe de Contas relativo aos entes instrumentais, apúntase a que o orzamento inicial elevouse ata os 2.130,9 millóns de euros en 2021, o que supón preto de 300 millóns máis que os 1.737 millóns que representaban en 2020 (+22,6%). No entanto, indícase que "os recursos finalmente xestionados" ascenderon a 1.788 millóns en 2021. E isto prodúcese a pesar de que se recolle unha baixada a 114 do total de entes instrumentais en 2021, dous menos que os 116 de 2020.