Un informe avalado pola ONU alerta do dano que poden provocar os pélets en animais mariños e, incluso, nos humanos

Un informe da ONG Flora & Fauna International advirte da afectación das verteduras de pélets e microplásticos aos ecosistemas, tamén os mariños, e de como estes poden danar á alimentación dos animais, ao confundilos con comida, e mesmo dos humanos.

Este documento elaborado en setembro de 2022, que conta cun prólogo redactado polo enviado especial da ONU para os Océanos, Peter Thompson, busca dar a coñecer os problemas que causan estas verteduras e tentar ser unha referencia para os xestores públicos cando ocorra un destes episodios.

O informe, como tantos outros elaborados a nivel internacional nos últimos anos, parte da vertedura de pélets xerado polo buque 'X-Press Pearl' en maio de 2021 fronte ás costas de Sri Lanka, no Océano Índico. Perdeu unhas 1.680 toneladas deste material, unha cifra moi superior ás 26,2 toneladas de pélets que viaxaban nun dos colectores caídos do cargueiro 'Toconao' o pasado 8 de decembro fronte ás costas portuguesas.

O traballo alerta de que "todas as especies mariñas entraron en contacto coa contaminación por microplásticos" e no 90 por cento tiveron un impacto negativo. De feito, estímase que uns 14 millóns de toneladas de microplásticos contaminan o leito mariño.

Nestas especies impacta desde o primeiro chanzo da cadea alimentaria, xa que mesmo o zooplancton confunde os microlplásticos con comida. En canto aos pélets, o documento de Flora & Fauna International sinala que hai animais --aves, tartarugas mariñas e focas, entre outros-- que os comen polo seu parecido aos ovos de peces.

"Os pélets son inherentemente perigosos debido aos aditivos tóxicos que conteñen. Tamén actúan como unha esponxa, absorbendo e acumulando bacterias e contaminantes que persisten no mar. Cando os pélets entran en contacto con --ou son comidos por-- os animais mariños, as toxinas, produtos químicos e bacterias poden potencialmente transferirse ao animal", engade o informe.

En canto ao impacto que teñen sobre o corpo humano, Flora & Fauna International avisa de que a exposición aos microplásticos --por diversos métodos, non só pola inxesta de produtos mariños-- poden alterar as bacterias que manteñen o sistema dixestivo, o que afecta á absorción de nutrientes e, mesmo, aumentan o risco de desenvolver un cancro. Ademais, xa hai estudos que detectaron microplásticos no sangue e en pulmóns de persoas.

REGULAR O TRANSPORTE MARÍTIMO DE PÉLETS

O transporte marítimo de toneladas de pélets almacenados en colectores é o principal método a través do cal viaxa este material por todo o mundo. O gran volume das mercadorías fai "incrementar o risco" de contaminación do medio mariño, sobre todo cando os colectores se caen, dánanse ou se abren por non estar ben selados.

Ademais, a maioría de iniciativas e tratados internacionais ao redor dos plásticos céntranse, principalmente, en previr as verteduras de pélets durante a súa fabricación ou transporte en terra, non tanto no mar.

O desastre do 'X-Press Pearl', con máis de 1.680 toneladas destas microbolas de plástico vertidas ao mar en 2021, foi o suceso deste tipo máis grande dos últimos anos. No entanto, houbo varios na década inmediatamente anterior, con cantidades de perdas que oscilan entre as 11 e as 150 toneladas. Entre todos eles, Flora & Fauna International estima que se vertieron, polo menos, un trillón destas bólas plásticas ao mar desde 2011.

A esta cronoloxía pódese engadir a perda de 26,2 toneladas do 'Toconao', buque alugado pola danesa Maersk que perdeu ata seis colectores preto de Portugal en decembro de 2023. As bólas plásticas chegaron ás costas galegas durante as semanas posteriores.

A ONG critica no seu informe que, a pesar das normas xa redactadas pola Organización Marítima Internacional (OMI ou IMO, polas súas siglas en inglés), non hai lexislación internacional que recomende nin fixe a maneira na que os pélets deben ir a bordo dos buques cargueiros.

Flora & Fauna International suxire que "urxentemente" se regule a cadea de subministración, un extremo no que insta a actuar ás administracións públicas. E é que os "esforzos voluntarios" a través de convenios e autorregulacións non se observaron eficaces para iso.

Por todo iso, este informe suxire aos gobernos que non se demoren en "dar un paso á fronte" tanto na lexislación interna como na internacional, a través das negociacións na OMI. Neste contexto, considera que o Tratado Global de Plásticos que se segue negociando a nivel internacional ofrece unha "oportunidade" para frear estas verteduras ao mar.

COMITÉ DE EXPERTOS

A conselleira de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda, Angeles Vázquez, informou da constitución, este martes, dun comité de expertos, con membros de organizacións a nivel autonómico e estatal, así como de organizacións ecoloxistas, que avaliará o impacto dos plásticos a medio e longo prazo nas costas galegas.

Segundo detallou, as funcións do comité virarán ao redor de tres ámbitos: elaborar un programa de seguimento para os efectos da contaminación a curto, medio e longo prazo; analizar a ecotoxicidad dos plásticos nos ecosistemas mariños; e redactar un código de boas prácticas e a regulación necesarias para previr verteduras de plástico.

Por outra banda, a conselleira confirmou que a Xunta non remitiu aínda á Fiscalía o informe que lle solicitou sobre a súa actuación na vertedura de pélets. A información que van achegar, remarcou, é "moito máis ampla" do que o Ministerio Fiscal solicitaba, que se cinguía aos parques naturais. A Administración autonómica actúa así, defendeu a conselleira, por esa "total transparencia" que buscan á hora de determinar quen son os "responsables".

A este respecto, insistiu en que non son os galegos e en que non será a Xunta "a que teña a última palabra" á hora de dirimir responsabilidades. "Espero que a día de hoxe estea xa pechado para enviar", avanzou, remarcando que o informe é "real e documentado", coas chamadas, as conversacións, os escritos e as análises realizadas polo Cetim en colaboración coas universidades. "Coa Fiscalía non hai opinión", afirmou.

EURODEPUTADOS MOSTRAN "SOLIDARIEDADE"

Un grupo de eurodeputados de cinco grupos parlamentarios, convocados por Ana Miranda (BNG), expresaron a súa solidariedade con Galicia e denunciaron a "contaminación" das cousas pola vertedura de pélets ocorrido o pasado 8 de decembro. "Agradecemos a todos os eurodeputados a súa mostra de solidariedade con Galicia, que non está soa", proclamou a eurodeputada galega.

Neste sentido, destacou especialmente a participación na convocatoria do relator do informe de microplásticos, Joao Albuquerque, así como de Catherine Chabaud e Ska Keler, de tres grupos parlamentarios distintos.

Miranda destaca que "a alta preocupación que existe en Europa sobre esta vertedura fixo posible que fose aceptada a proposta do BNG" para incluír esta cuestión na orde do día da sesión plenaria para o vindeiro xoves, 18 de xaneiro.

Pola súa parte, a portavoz do PP, Dolors Montserrat, e o eurodeputado Francisco Millán Mon presentaron este martes emendas á proposta de 'Regulamento relativo á prevención das perdas de granza de plástico para reducir a contaminación por microplásticos', que nestes momentos tramítase no Parlamento Europeo, para que inclúa o transporte marítimo no seu ámbito de aplicación.

O HELIMER VOLVE SEN SACOS

O helicóptero Helimer HS401 de Salvamento Marítimo, con base en Santiago de Compostela, regresou á base sen localizar sacos de pélets na zona de Fisterra-Prior.

Segundo informou a Delegación do Goberno, a procura levada a cabo este martes finalizou debido ás condicións meteorolóxicas adversas. As vixilancias realizáronse na zona entre Fisterra e Prior e concluíron con resultado negativo ao non localizar ningún saco de pélets no mar.