BNG e PSdeG alertan dos fondos destinados nos orzamentos á debeda: superan os da dependecia e triplican os da sanidade

A portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, cargou contra "a propaganda" da Xunta para tratar de "impor un relato falso" sobre o proxecto de orzamentos da comunidade para o ano que vén. Pola súa banda, ve as contas de 2025 "insolidarias", unha "farsa" e "papel mollado". Pontón comezou criticando os "mantras de sempre" do Goberno galego coa aprobación deste documento polo Consello, e a súa presentación no Parlamento. "En toda a historia da Xunta sempre se tiveron orzamentos, por tanto ningunha novidade", subliñou.

A portavoz nacional do BNG, Ana Pontón | Fonte: BNG

"Detrás da propaganda", segundo a líder nacionalista, o que hai "en realidade" son uns orzamentos "insolidarios, antisociais, que benefician aos máis ricos, fomentan a especulación coa vivenda" e contemplan "investimentos que son unha farsa". Censurou que o PP leva, ao seu xuízo, "15 anos dinamitando a política social de vivenda" e agora "a medida estrela é baixar os impostos ás grandes fortunas, construtoras e fondos voitre que decidan comprar para alugar ao prezo que lles dea a gana".

AGASALLO DE 22.500 EUROS

A modo de exemplo, referiuse á compra dun edificio por 2 millóns no centro dunha cidade como Vigo, Santiago ou A Coruña. Se quen o faga decide pór eses pisos "de luxo" en aluguer, de acordo coas bonificacións que establece a Xunta, "terá 22.500 euros de agasallo" no imposto de actos xurídicos documentados. "Que beneficio terá iso para os mozos?", preguntouse Pontón de forma retórica, antes de tachar de "auténtica tomadura de pelo" este "agasallo" para construtoras, inmobiliarias ou "fondos voitres".

En canto á partida global para vivenda, a portavoz do Bloque avisou de que "a realidade é que (a Xunta) incumpre sistematicamente" e deixou sen executar, segundo os seus números, 124 millóns, o 68 % do consignado. "Agora din que van facer xusto o contrario", ironizou. Neste sentido, engadiu que se o Executivo "mantivese o mesmo ritmo investidor" do bipartito, desde 2009, segundo a súa estimación, "investiríanse 1.700 millóns" cos que "se poderían facer moitas vivendas para aluguer".

O anunciado pola Xunta, segundo lamenta Pontón, "non ten ningunha medida que no curto prazo vaia a mellorar a situación de acceso á vivenda". Ademais, remarca, "segue boicoteando aos concellos que piden a declaración de zona tensionada ou medidas como a do concello de Santiago para regular as vivendas de uso turístico". Para a líder do BNG, é, de feito, "rechamante" que "non haxa nin unha soa medida para regular e controlar que non haxa un número máis desmedido cada vez" deste tipo de vivendas.

En materia fiscal, considera que "consolidan unha política regresiva que baixa máis os impostos a quen máis ten". Respecto diso, asegura que, dos 1.300 millóns de euros de rebaixa polo IRPF no últimos catro anos, "o que non di" a Xunta é que para unha persoa cun salario baixo supuxo aforrar uns 55 euros ao ano, pero elevou a uns 4.415 euros o que deixaron de abonar "os máis privilexiados".

Tamén criticou que os orzamentos serven para "drenar recursos públicos" cara ao sector privado, xa que "soben os concertos en 10 millóns para sanidade" e "mantense un sistema privatizado que fai negocio coa vellez", con 160 millóns, segundo os seus números, para residencias. Mentres, atención no fogar continúa "deficitario a pesar de tratarse dun servizo básico para as familias". Pontón cualificou as cifras de investimento de "ciencia ficción" e cuantificou en 2.758 os millóns que "quedaron sen investir", o que traduciu en 552 millóns ao ano.

DÉBEDA

En canto á débeda, "a propaganda oficial fala moi pouco" dela "e di ademais que non é un problema para Galicia", reprobou. Con todo, censurou que "a partida continúa sendo a de gasto máis importante dos orzamentos da Xunta" e "gástase máis" que para dependencia. "Claro que é un problema", incidiu, polo importe de 1.763 millóns, un 16 % máis. Por iso, a Pontón parécelle "escandaloso" ver "como se negan a negociar quítaa, a redución da débeda que o BNG conseguiu no acordo de investidura".

LEI ACOMPAÑAMENTO

Neste punto, Pontón cargou contra a lei de acompañamento, que "volve ser un coadeiro" para "modificar pola porta de atrás máis de 50 normas". Na súa afección ao sector eólico, interpretou que a Xunta "quere seguir pondo unha alfombra vermella" a este "lobby", mediante o "sorteo das propias sentenzas do TSXG" e para "converter a todo o país nun lugar onde se poden pór" muíños "fóra da planificación sectorial".

DEVOLUCIÓN E PROPOSTAS

O Bloque, que presentará unha emenda de devolución a este proxecto de lei, expuxo xa este luns algunhas das propostas que trasladará. Así, en materia de vivenda, propón un plan cuatrianual dotado con 50 millóns para mobilizar vivenda baleira, tendo en conta que "só nas grandes cidades hai 90.000 vivendas baleiras". Tamén quere que a cualificación permanente de vivenda protexida afecte "a toda a que se constrúa baixo este epígrafe", posto que "o PP votou sempre en contra" disto e agora "na lei de acompañamento fai unha copia mala da proposta do BNG, porque exclúe a unha parte moi importante da vivenda protexida".

En política social, os nacionalistas buscan "promover un acordo para incrementar de 12 euros a 20 o que achega a Xunta" para o servizo de axuda no fogar. Tamén exporá "que se duplique o complemento autonómico das pensións non contributivas, que este ano a Xunta conxela, a pesar da inflación". Son pensións que non superan os 400 euros ao mes para as que a Xunta estableceu "un aumento dun euro ao mes" en 2024, segundo Pontón, que propón que se duplique o complemento autonómico, o que suporía, segundo os seus números, 200 euros máis ao ano.

En sanidade, e en concreto para saúde mental, "a gran esquecida do sistema público" e na que o PP "incumpriu todas e cada unha das promesas", propón un plan financiado con 25 millóns para dotar de psicoloxía clínica a todos os centros de atención primaria e para que haxa unha unidade de saúde mental infantoxuvenil en todas as áreas sanitarias. En canto á "situación de emerxencia" do idioma propio, Pontón censurou que a Xunta "mantén un recorte do 45 %" da partida para o galego respecto de 2009.

FISCALIDADE

Por último, en fiscalidade, o Bloque expón iniciativas para "contrarrestar" as "políticas regresivas" do Goberno galego. "Ímonos a opor a calquera tipo de bonificación ás eléctricas (...) É o colmo do descaro de ata que punto temos un goberno do PP que traballa para o lobby eléctrico", avisou. O que propón o BNG é que o canon eólico "se aplique en función da potencia instalada e non do número de muíños". Coas repotenciacións, avisou, "o que están a facer é cada vez pagar menos". En concreto, coas que están en marcha ou solicitadas e coa actual normativa, as eléctricas "van pagar 125.000 euros" en lugar de máis de 1 millón, segundo os seus cálculos.

Pontón resaltou que o canon eólico "non se modifica na lei de acompañamento", senón que o que hai é unha disposición que recolle que en seis meses a Xunta presentará un proxecto de lei para modificalo. Por último, o Bloque quere "que se poña en marcha un imposto ás vivendas baleiras dos grandes tenedores" e "reverter os agasallos fiscais" ás 7.000 rendas máis altas da comunidade, para contar con "34 millóns con que contratar pediatras e persoal sanitario".

PSDEG

O secretario xeral do PSdeG, José Ramón Gómez Besteiro, tamén tachou de "tristes" os orzamentos que entregou no Parlamento a Xunta do PP, partido ao que atribuíu "pouca ambición" e "ilusión" para afrontar os retos da comunidade. "Son probablemente os que quere Rueda, pero non os que Galicia necesita", subliñou. En rolda de prensa, Besteiro criticou o aumento da débeda autonómica, que asegurou que "está a asfixiar" as contas públicas de Galicia, pois "ocupa unha parte moi importante" do proxecto presentado na Cámara este sábado, con 1.763 millóns de euros, un 16,7 % máis que en 2024, segundo as súas cifras.

Esta partida é "superior" á destinada ao departamento de política social, e "triplica" a subida en atención primaria e hospitalaria, segundo o PSOE galego, que presentará emenda de devolución ao proxecto. Na súa comparecencia este luns, o líder socialista censurou que "Rueda non quere que se lle condone nin total nin parcialmente" a débeda á comunidade. E incidiu: "O resto de galegos non entenden como podendo condonar parte, non o queren facer".

VIVENDA

Sobre as cifras para vivenda, cuantificou en 72 millóns de euros a caída do que destinará o ano que vén a Xunta con respecto ao que había en 2009, se se actualiza aquel dato coa inflación (en 2009 eran 211 millóns, que serían, segundo o PSdeG, 293 en 2025). Esta diferenza de 72 millóns, ata os 221 que recolle o proxecto de orzamentos do ano que vén, "pon de manifesto a falta de compromiso real co acceso á vivenda", para Besteiro. Ademais, denunciou que baixa o programa de rehabilitación de vivendas en 24 millóns e afirmou que desde 2009 quedaron "sen executar" 270 millóns en programas de acceso á vivenda.

SANIDADE

En canto á sanidade, falou dun "investimento insuficiente para un dos principais problemas de Galicia", e apuntou a "partidas sospeitosas" en alta dirección e administración xeral que crecen, de acordo coa súa información, un 10 % e un 21 %. "Lamentable que se prioricen esas partidas que non teñen impacto directo na calidade dos servizos", reprobou o portavoz dos socialistas galegos. Mentres, a atención primaria e hospitalaria experimentan unha alza de menos dun 6 %, segundo dixo.

"DÉFICIT" E "INCOHERENCIA MÁXIMA"

A continuación, reprobou que "persiste un déficit" en relación ao financiamento local e avisou de que "afectará os galegos" por servizos como a axuda no fogar. Nesta liña, cualificou de "incoherencia máxima" o aumento en peaxes de autoestradas autonómicas, "lonxe" de establecer máis bonificacións e mentres pide a gratuidade "ás autoestradas do estado". Todo iso, criticou, "sumado ao rescate forzado" ás concesionarias.

LEI DE ACOMPAÑAMENTO

Por último, Besteiro afeou o "triste costume" do actual Goberno de modificar normas a través da "lei ómnibus" que acompaña ao proxecto de orzamentos, a de medidas fiscais e administrativas. Con iso, lamentou, "evítase a tramitación de cuestións tan importantes como a vivenda", para a que esixe un debate con "luz e taquígrafos" e a enerxía, "outra cuestión estratéxica". "Faise mal utilizando esa lei porque se pretende burlar o debate", remarcou. Para Besteiro, en resumo, "o conxunto do estado avanza e Galicia queda atrás", para o que se referiu a os datos do cadro macroeconómico do orzamento e aos obxectivos da Xunta para converxer en renda per cápita.

O líder do PSdeG, José Ramón Gómez Besteiro | Fonte: PSDEG