65 incendios en Galicia nos dez primeiros días do ano

A rexeneración de pastos en zonas de montaña está detrás dos 65 incendios forestais que rexistrou Galicia durante os dez primeiros días do ano, coincidindo con tempo frío e seco, segundo a "sinxela e breve" explicación que, "por desgraza", traslada o presidente da Sociedade Galega de Historia Natural, Serafín González.

Este doutor en Ciencias Biolóxicas e investigador do Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC) recorda que "normalmente en Galicia hai dous picos de incendios", un que coincide co verán ou o termo da tempada estival e outro que "con relativa frecuencia" dáse no inverno.

Este ano, as baixas temperaturas e a ausencia de precipitacións dos últimos días de 2018 fixeron que se adiantasen as queimas que ano tras ano practican pastores a modo de "ferramenta de gandería", para rexenerar pastos en zonas como o Macizo Central ourensán, apunta González.

"Todo son zonas de montaña e de interior, aproveitando días secos, asollados e con xeada, nos que a vexetación está o suficientemente seca como para que arda", destaca.

E é que, só de acordo coa información que achegou eses días de forma pública a Xunta (que comunica os datos de incendios forestais cando superan as 20 hectáreas de afectación), en apenas unha semana arderon máis de 440 hectáreas, sobre todo na provincia de Ourense.

"CLARA INTENCIONALIDADE"

De acordo coas cifras globais da Consellería de Medio Rural, en pouco máis de dez días (do 30 de decembro ao 9 de xaneiro) Galicia tivo 104 avisos de incendio, dos que 65 se transformaron en lumes e 44 quedaron en conatos (o 68%).

"Constatouse unha clara intencionalidade de facer dano debido á hora e o lugar no que se detectaban os incendios. Non falamos de escapes de queimas", advirte a consellería.

No caso de Ourense, o departamento autonómico sinala que "a acción incendiaria" se centrou estes días no distrito forestal de Verín-Viana e constata ata 11 incendios con máis dun foco simultáneo, como un na Mezquita, con seis.

"De localizar ao incendiario, caerá sobre el todo o peso da lei e, por parte da consellería, trasladaremos ademais os gastos de extinción", resalta Medio Rural.

"SEN COBERTURA"

Neste contexto, na véspera de Reis, Xosé Santos, da asociación Amigas das Árbores, denunciaba como nesa zona, na Serra de Queixa, en pleno Macizo Central, ardeu "toda a tarde do 4 e a madrugada do 5, con temperaturas baixo cero".

Na extinción, indicaba, participaron brigadistas, autobombistas e axentes forestais, pero lamentaba que este labor se desenvolveu "en silencio, sen cobertura mediática nin reponsables da Xunta de Galicia".

"A Administración sábeo, e algo debería facer (...) Unha vez máis, con estes incendios, non se está actuando sobre a raíz do problema", expón Serafín González.

A CARGA GANDEIRA

Para o presidente da Sociedade Galega de Historia Natural, é preciso "sensibilizar a eses gandeiros" e para iso propón "retirar" axudas aos que opten polo lume como ferramenta de xestión da biomasa e fomentar con subvencións as prácticas adecuadas, como deixar que a matogueira rebrote ou, en todo caso, efectuar rozas.

Unha das cuestións que, ao seu xuízo, debe abordar a Xunta é "se a carga gandeira é correcta", posto que arden extensións de gran tamaño nas que as ganderías non superan as 30-40 vacas.

Así, na súa opinión, nalgunhas ocasións procedería incrementar a carga, de modo que as reses dean abasto con todo a matogueira, para o que avoga por que a Administración estude "as zonas máis aptas" para a gandería en extensivo, que, segundo remarca, "é necesaria para manter a biodiversidade".

Pola súa banda, a Xunta anunciou na primavera de 2017 un plan para o pastoreo no Macizo Central ourensán cunha partida de 800.000 euros para a ordenación deste aproveitamento en toda a zona e a mellora na loita contra os incendios forestais.

A por entón conselleira, Ángeles Vázquez, visitou precisamente Chandrexa de Queixa, onde se reuniu con gandeiros e con representantes municipais.

DANOS

Sobre o pico de incendios de inverno, González sinala que "son queimas de pastores sen ningunha dúbida" e advirte de que, "polo de súpeto, unha queima con temperaturas tan baixas" xera "danos importantes" en toda a fauna, desde insectos e réptiles ata micromamíferos e outros de maior tamaño aos que as chamas "probablemente se levoiu por diante" ou aos que deixou "indefensos" e "sen refuxio".

Isto prodúcese, ademais, nun momento de baixas temperaturas no que mamíferos e aves xa "baixan cara aos vales para escapar do frío". "Se ademais algunhas das zonas se queiman, aínda teñen que fuxir máis", constata, preguntado por casuísticas como os accidentes de tráfico provocados pola presenza de xabarís na vía.

A vexetación, pola súa banda, tamén "queda destruída", mentres que o efecto sobre o chan "dependerá das choivas" pero "poida que sexa menos importante", xa que, ao facer frío, non arde durante tanto tempo.

Tras un ano no que o período de alto risco volveu prolongarse durante o mes de outubro (medida que comezou a adoptarse tras a vaga de incendios dese mes de 2017), desde o pasado 1 de novembro volven estar autorizadas as queimas de restos agrícolas e forestais, sempre previa comunicación ou autorización.