Abuso de adxudicacións a dedo a reparos de Intervención, as anomalías detectadas por Contas en varios concellos

Un informe especial realizado polo Consello de Contas, por mor de denuncias, propiciou un estudo en cinco municipios galegos que ratifica a existencia de "anomalías" na xestión do día a día xa detectadas noutras análises do órgano fiscalizador no ámbito municipal e que van do "abuso" das adxudicacións a dedo ás resolucións contrarias aos reparos de Intervención.

Este primeiro informe especial de comunicacións foi publicado na web de Contas e o Diario Oficial de Galicia (DOG) faise eco este martes da súa difusión. Na lupa estiveron os concellos pontevedreses de Cangas e Ponteareas; os coruñeses de Mugardos e Culleredo; e o ourensán de Xunqueira de Ambía.

E é que, aínda que os denunciantes reflíctense de maneira anónima --a excepción do caso no que a Fiscalía, tras analizar unha denuncia en Culleredo, derívao ao órgano fiscalizador para que o seu contido sexa analizado no ámbito administrativo--, as queixas adoitan coincidir con cuestións xa expostas nos seus respectivos ámbitos por representantes de partidos que están na oposición.

Pero á marxe de quen sexa o "comunicante" e na liña doutros estudos previos do ente fiscalizador, este informe especial ratifica que a xestión municipal galega ten pendente mellorar ante varias "anomalías" como o "abuso" dos contratos menores, por exemplo. Pero tamén se xeneraliza unha recomendación: a de que debería asinarse unha declaración de ausencia de conflito de intereses polos membros das mesas de contratación, "como medida de loita contra a fraude, o favoritismo e a corrupción".

108 RESOLUCIÓNS CONTRARIAS A REPAROS EN CANGAS

No concreto, no caso de Cangas, constátase, por exemplo, que entre os exercicios 2016 e 2019, o concello ditou un total de 108 resolucións e acordos contrarios aos reparos formulados pola Intervención. Deles, 17 corresponden a 2016 por importe de 214.721,78 euros; cinco a 2017 por importe de 26.430,07 euros, 36 ao exercicio 2018 por contía de case 2 millóns; e 50 a 2019 por 269.325,43 euros.

O motivo do reparo polo órgano do interventor é "sempre", reflicte Contas, a omisión no expediente de trámites esenciais que provocan incumprimentos en contratación: superar as limitacións existentes para a tramitación do contrato menor, tanto no límite cuantitativo como no temporal, prórroga do contrato por consentimento "tácito" das partes e mesmo a contratación "verbal" en servizos e subministracións cuxos importes superan "amplamente" a contía do contrato menor e responden a necesidades periódicas, previsibles e recorrentes.

Contas constata "deficiencias" nos criterios de adxudicación que deberían considerarse para elixir ao contratista, e, entre outras recomendacións, aconséllase ao Concello non considerar como un procedemento ordinario de xestión a aprobación de acordos de recoñecementos extraxudiciais de crédito, o levantamento de reparos ou a adopción de acordos contrarios aos informes desfavorables de Intervención.

PONTEAREAS

No caso de Ponteareas, en relación á comunicación de irregularidades na contratación de servizos municipais, comprobouse que en 2019 existiron contratos menores de servizos de mantemento, de redacción de proxectos, de elaboración de pregos de cláusulas administrativas, de subministracións ou de limpeza, que polo seu obxecto teñen "carácter recorrente" e vanse a "repetir en anos sucesivos.

Contas tamén constata que nove das empresas adxudicatarias de contratos menores analizadas superaron no exercicio de 2019 os límites establecidos pola normativa vixente.

Así mesmo, neste Concello enuméranse varios contratos caducados cuxa prestación se segue efectuando sen o correspondente procedemento. Entre outros exemplos, Contas sinala que na prórroga do contrato do Servizo de Axuda non Fogar (SAF), comprobouse que o primeiro anuncio de licitación produciuse máis dun ano despois de finalizar o prazo do contrato.

COMUNICACIÓN DE FISCALÍA SOBRE CULLEREDO

No caso de Culleredo, Contas explica que se realiza un informe sobre posibles irregularidades á vista dos reparos formulados a facturas relativas a servizos públicos de carácter periódico e previsible, adxudicados mediante contratación verbal ou contratos menores. Esta fiscalización ten a súa orixe nunha denuncia remitida a Contas polo fiscal xefe da Audiencia Provincial da Coruña en 2019.

Respecto diso, o ente fai constar que as contas dos anos 2016 e 2018 rendéronse sen defectos, aínda que a de 2019 presentouse con "defectos graves", xa que a conta xeral da entidad local non contén a conta anual da Fundación de Desenvolvemento Local de Culleredo (Fundescu).

Contas subliña que en 2019 comprobouse "unha tendencia alcista" do informe do gasto reparado pola Intervención en relación aos anos 2017 e 2019, que precisamente son os comunicados na denuncia. A maioría concentráronse en materia de contratación pública.

O importe de contratos públicos adxudicados e formalizados no exercicio de 2019 foi de 1,5 millóns mediante 22 contratos maiores e de 261.583 mediante 71 contratos menores, fronte a un gasto en materia de contratación pública reparado e suxeito a acordos contrarios a reparos que se aproxima aos 10 millóns.

En 2019, engade Contas, advírtese "un abuso" da contratación mellor e da adxudicación directa sen procedemento de contratación, o que "acrecenta o risco de supostos fraccionamentos de gasto, superación de límites, e elusión dos principios de libre concorrencia, transparencia e integridade".

A CONTRATACIÓN MENOR: O PROCEDEMENTO MÁIS USADO EN MUGARDOS

No caso de Mugardos, Contas conclúe que o procedemento de adxudicación máis usado no Concello é a adxudicación directa a través do contrato menor, e que non se realiza unha planificación "adecuada" nin a comprobación material da "correcta e completa" execución nos prazos establecidos das prestacións que se contratan.

Ademais, recalca que se utiliza a figura de recoñecemento extraxudicial de créditos sen que responda a necesidades excepcionais, extraordinarias e puntuais, "evitando o cumprimento da normativa en materia de contratación e convalidando vicios do procedemento de contratación que poidan incorrer en nulidade de pleno dereito".

XUNQUEIRA DE AMBÍA

Finalmente, en Xunqueira de Ambía, Contas fai constar carencias en controis internos sobre pagos e subliña que o Concello non dispón "do obrigatorio plan de disposición de fondos".

"Tampouco se aprobaron procedementos para a tramitación de facturas, e non existen políticas contables que garantan a adecuada contabilización das facturas aplicando o principio de devindicación", agrega, ademais de incidir en que non se adoptou acordo plenario que fixe criterios para calcular os saldos de dubidoso cobro.