España pide que o catalán sexa materia optativa para os alumnos nas Escolas Europeas, deixando fóra o galego e o vasco

O Goberno de España solicitou que os alumnos de orixe española poidan solicitar recibir clases de catalán como Outra Lingua Nacional (ONL) nas Escolas Europeas, independentemente da sección lingüística na que estean matriculados. A petición do Executivo español, á que tivo acceso Europa Press, recolle que o Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes "está disposto a cubrir os gastos que poida implicar esta proposta", aínda que non ofrece cifras do alcance que tería o proxecto, nin en número de alumnos nin a nivel orzamentario. O Goberno realizou esta petición, que se debaterá nunha reunión que se celebrará o 13 e 14 de febreiro en Bruxelas e que non inclúe o galego ou o eúscaro, á Oficina do Secretario Xeral de Escolas Europeas. Non entanto, fontes do Ministerio de Educación, Formación Profesional e Deportes precisaron a Europa Press que a petición se podería ampliar ao galego ou ao eúscaro, pero empezaron solicitando a inclusión do catalán por ser a lingua cooficial que conta con máis falantes.

Desde o Departamento que dirixe Pilar Alegría sinalan que aínda teñen que concretar como afectaría a inclusión do catalán nas Escolas Europeas á contratación do profesorado español, xa que se trata dunha proposta na que aínda están a traballar e, por iso, tampouco dispoñen de datos de alumnos cataláns, galegos ou vascos escolarizados nestes centros. As Escolas Europeas son centros educativos creados conxuntamente polos gobernos dos Estados membros da Unión Europea (UE) co fin de ofrecer unha educación multicultural e multilingüe, baseada na aprendizaxe por competencias e cunha dimensión europea. Están destinadas a escolarizar, de forma prioritaria, aos fillos dos funcionarios das institucións da UE. As escolas gozan dun estatuto xurídico como centro de ensino público nos respectivos países nos que se atopan. Ofrecen ensinos de Educación Infantil, Primaria e Secundaria a través dun currículo específico supervisado polo Consello de Inspección das Escolas Europeas. Os alumnos agrúpanse por seccións lingüísticas e, ao finalizar a Educación Secundaria, obteñen o título de Bacharelato Europeo, que lles outorga os mesmos dereitos que os títulos e as probas nacionais oficiais dos Estados membros da UE.

Na súa proposta, o Goberno lembra que se estableceron disposicións específicas para o ensino das Outras Linguas Nacionais no caso de alumnos cuxos países de orixe teñen máis dun idioma nacional recoñecido no sistema das Escolas Europeas, como ocorre co maltés ou o gaélico. Neste punto, destaca que a diversidade lingüística é un elemento esencial da identidade nacional e do sistema constitucional de España: "A Constitución española sinala que a riqueza das nosas diferentes linguas é parte do patrimonio cultural de España e debe recibir un respecto e protección especiais". O Executivo xustifica que o catalán é un idioma falado por máis de 10 millóns de persoas "en varias rexións". "É unha lingua activa e moderna, fortemente presente na administración, os medios de comunicación, a educación, a actividade cultural e en Internet", precisa. "Ao ter máis dun idioma oficial e considerando as características específicas de cada rexión, os nenos españois reciben unha educación acorde. O obxectivo é que, ao finalizar a educación básica, todos os alumnos alcancen un dominio pleno e equivalente do idioma español e, cando corresponda, do idioma cooficial respectivo, segundo o establecido pola lei nacional de educación", explica.

Para o Goberno español, a incorporación doutros idiomas no currículo das Escolas Europeas "contribuiría a enriquecer o sistema", en liña cos tres principios básicos que sustentan a política e práctica lingüística das Escolas Europeas: A importancia primordial da lingua materna (Lingua 1); o recoñecemento e compromiso de apoiar as linguas nacionais de cada Estado membro da Unión Europea; e a oferta dun sistema educativo multilingüe que promova o plurilingüismo. Tamén, segundo asegura o Executivo, "facilitaría a transición de regreso ao país de orixe para os alumnos que desexen continuar os seus estudos superiores ou carreiras na administración pública ou outros sectores en catalán no seu país de orixe"; aínda que restrinxe esta proposta ao catalán e deixa fóra o galego e o eúscaro.

Na súa petición, o Goberno equipara o catalán con outros idiomas nacionais e afirma que varias ONL ensínanse no sistema das Escolas Europeas: "Os alumnos procedentes de países que teñen máis dun idioma nacional poden solicitar estes cursos, independentemente da súa sección lingüística". Se esta proposta é aprobada, os alumnos de orixe española poderían solicitar o catalán como Outra Lingua Nacional, independentemente da sección lingüística na que estean matriculados. En canto ao impacto orzamentario e a implementación desta medida, detalla que "serían necesarios poucos espazos adicionais, xa que se poderían utilizar as aulas habituais para este propósito". O plan de estudos específico deseñado para os alumnos de ONL prevé 90 minutos por semana para Preescolar, Primaria e o primeiros tres anos de Secundaria, e catro períodos nos anos catro a sete de Secundaria. "Este é un plan de estudos común que só necesitaría tradución ao catalán, polo que está listo para aplicarse. A implementación sería gradual a partir do ano escolar 2025-2026", conclúe o documento.

CATALÁN NA UE, COMPROMISO CON JUNTS

O recoñecemento do catalán como unha lingua oficial da Unión Europea é un dos compromisos asumidos polo PSOE con Junts no acordo de investidura do presidente do Goberno, Pedro Sánchez; pero este paso require unha reforma do regulamento de linguas comunitarias acordada por unanimidade polos Vinte e sete, que choca coas reservas de varios países que temen o precedente. Durante o semestre en que España exerceu a presidencia de quenda do Consello da UE, o Goberno aproveitou para incluír a oficialidade do catalán, eúscaro e galego na orde do día de varias reunións de ministros de Asuntos Xerais da UE, e defendeu a especificidade do caso español con tres linguas rexionais cooficiais, expuxo unha aplicación gradual (empezando polo catalán) e ofreceuse a asumir os custos.

Os países máis reticentes ao cambio do regulamento reclaman antes de volver abordar este asunto que se poñan sobre a mesa unha análise xurídica sobre a eventual inclusión de linguas rexionais, así como avaliacións de impacto sobre o seu custo e a súa aplicación práctica, aínda que polo momento a tarefa non está asignada a ningún grupo de traballo no Consello. Namentres, o ministro de Asuntos Exteriores, Unión Europea e Cooperación, José Manuel Albares, pediu á presidenta do Parlamento Europeo, Roberta Metsola, que se permita o uso do catalán, galego e eúscaro nos plenos da Eurocámara, seguindo o exemplo doutros acordos administrativos que España xa ten con outras institucións comunitarias como a Comisión Europea ou o Comité das Rexións da UE. Neste caso, un grupo de traballo da Mesa está a analizar a petición por encargo de Metsola, aínda que non hai un calendario establecido para concluír o proceso.