A rotura das presas de San Fins podería producir un desastre ambiental na comarca de Noia

Xunta e entidades ecoloxistas non se poñen dacordo sobre as conclusións dun informe encargado por Augas de Galicia sobre os residuos que acumulan as presas mineiras de San Fins, en Lousame. A Xunta apuntaba hai unhas semanas que non había “perigo” de rotura destas presas, non obstante, a asociación Vida e Ría asegura que o informe en cuestión alerta do importante desastre ambiental que podería provocar en toda a comarca se chegaran a romper.

“No caso da presa 2, cuxo encoro se encontra practicamente colmatado, ao estar situada augas abaixo e ter unha maior altura, o arrastre dos materiais podería producir un importante impacto ambiental coa eventual rotura da presa“, asegura o informe que data de xuño de 2017.

Ademais, recoñece que non se pode estimar o perigo dos residuos alí acumulados. “De cara á restauración da zona do Dominio Público Hidráulico, sería preciso retirar os áridos acumulados nos dous enconros e realizar a xestión dos mesmos segundo corresponda en función da súa natureza”, indica e pide “avaliar a composición química dos sedimentos”. 

Non obstante, Vida e Ría denuncia que a propia observación visual permite verificar a simple vista a presencia de metais precipitados en todo a zona de encoro, “o que se explica polas altas concentracións de metais pesados que verificaron as analíticas de Augas de Galicia nese mesmo punto”, indica.

O informe de Augas de Galicia tamén detalla as características das presas. Así a maior delas ten 12 metros de altura e 50 metros de cumprimento. O volume estimado de residuos mineiros acumulados é de 33.879 metros cúbicos (aproximadamente 55.000 toneladas) aínda que recoñece o “elevado grado de incertidume” do cálculo, ao descoñecer a cota do leito orixinal. As dúas presas constan como parte das instalacións mineiras de San Fins ata que se deixaron de presentar plans anuais de labores no ano 2000.

Vida e Ría denuncia que a Xunta de Galicia, e en particular a Dirección Xeral de Enerxía e Minas, continúa dificultando o proceso de investigación retendo a información relevante e non respondendo aos requerimentos de informes doutros departamentos da Xunta. Por iso, reclámalle que realice “de forma urxente” os estudos necesarios para coñecer a súa perigosidade, a cantidade de residuos acumulados e os riscos para a seguridade das presas.

“Non hai perigo”

Non obstante, a Xunta insiste en que “non se pode inferir que haxa un risco alto de rotura inmediata”. Así contestaba a Consellería de Medio Ambiente hai unhas semanas na Cámara Galega tras as conclusións do informe de Augas de Galicia.

A Xunta apuntaba que realizou un “informe descritivo das presas de cara a avaliar a súa situación e características”. Sobre a titularidade desas presas –que entidades ecoloxistas e partidos políticos vinculan coas empresas mineiras--, Medio Ambiente indicaba que non atopara “datos concluíntes sobre a titularidade das presas”, aínda que matizaba que “para o caso de que tivese formado parte da explotación ou se tivese construído para darlle servizo volverase a requirir á empresa para que dea cumprimento ao solicitado e garanta a seguridade da presa”.

Por outra banda, e ante unha restauración do espazo natural afectado polas presas mineiras, a Xunta limitouse a indicar que “na resolución de autorización de vertido que se outorgue, se esta procede, impoñeranse a esta explotación todos os condicionantes que sexan necesarios para o cumprimento da normativa”.