Mulleres con endometriose: 'querEndo' medicamentos financiados, 'querEndo' visibilización

Cando ter a regra significa aturar unha dor intensa, punzante, que transcende a simple molestia ata o punto de que impide facer vida normal, significa que algo raro pasa. E ese algo pode ter nome:  endometriose, unha doenza bastante descoñecida, pese a que se estima que afecta a 1 de cada 10 mulleres en idade fértil. Aínda que non existen medicamentos específicos para curala, pódese frear a súa progresión a través de tratamentos hormonais, acompañados de antiinflamatorios. A asociación QuerEndo - Mulleres con Endometriose reclama que esas medicinas estean financiadas pola Seguridade Social.

“Non son para non quedarnos embarazadas nin son un capricho, son para tratar unha enfermidade”, sostén Cristina Fernández Feijóo, farmacéutica e membro da directiva de QuerEndo. O único produto exclusivo para a endometriose é Visannette, "pero non nos vai ben a todas”, explica Cristina, ademais de que "unha caixa desa píldora hormonal custa 53 euros e só dura un mes”. 

Hai, na actualidade, dúas vías farmacéuticas para facer fronte á patoloxía: o tratamento hormonal e os antiinflamatorios. O presidente da Sociedade Galega de Obstetricia e Xinecoloxía (SGOX), Casimiro Obispo, aclara que a “chave” é a primeira desas opcións, xa que é a única maneira de inhibir o crecemento do endometrio e, polo tanto, frear o avance da enfermidade ao atacar a súa orixe. E é que esta doenza vén producida pola aparición de células endometriais fóra do útero, especialmente nos ovarios ou no peritoneo pélvico. 

Porén, é bastante frecuente que se recurra tamén a medicamentos antiinflamatorios para mitigar a dor aguda que acompaña a enfermidade. “Algunhas mulleres incluso están con derivados da morfina”, exemplifica Cristina Fernández, ao tempo que comenta que as receitas médicas son moi distintas para cada caso concreto. Se ben algúns deses calmantes que lles prescriben están incluídos no seguro, moitos outros non o están. “O que queremos é que o que se nos receite de maneira específica —iso que se supón que é o máis adecuado para cada unha— que nolo cubra a Seguridade Social”.

Con ese obxectivo en mente, QuerEndo fixo público un escrito dirixido á ministra de Sanidade, María Luisa Carcedo. Nel pídenlle xustamente iso: o financiamento deste tipo de produtos médicos que precisan tantas mulleres no noso país. Segundo a Guía do Sistema Nacional de Saúde para a Endometriose, non se coñece con exactitude o número de afectadas, pero estímase que se trata, polo menos, dun 10% da poboación feminina en idade fértil. Tal porcentaxe, traducida á nosa realidade máis próxima, suporía unhas 60.000 mulleres galegas enfermas de endometriose.

DIAGNÓSTICO TARDÍO

Un dos maiores problemas vinculado a esta enfermidade é a tardanza na súa detección. “Dende o inicio dos síntomas ata o seu diagnóstico poden pasar 7 ou 8 anos”, advirte o Sistema Nacional de Saúde.  “Tense moi asumido que a dor de regra é normal. Vas arreglando con Ibuprofeno, Paracetamol…Unha molestia si, pero no momento no que non podes facer unha vida normal hai que mirar que pasa”, avisa Cristina. Ela, en representación de QuerEndo, alenta a “escoitar o propio corpo” e manterse alerta ante calquera posible síntoma: non só dor durante a menstruación, senón tamén durante as relacións sexuais ou, se cadra, de maneira continuada. 

En caso de percibir algún deses indicios, cómpre acudir ao médico e “non conformarse con que receite unha píldora”, senón “insistir e preguntar por que cha dan”. Como non hai medicamentos pensados unicamente para iso, semella que o diagnóstico pode perder valor. Nada máis lonxe da realidade. “É diferente chamar ao teu xefe/a e dicirlle que non podes ir traballar porque tes endometriose, ca dicirlle que non vas porque estás coa regra e tes moita dor; moitas rapazas xóganse o traballo”, asegura Cristina, a fío de que as ausencias por este motivo aínda non están aceptadas na sociedade. "A xente non coñece o problema", lamenta. 

AVANCES NA DIFUSIÓN E NO DIAGNÓSTICO PRECOZ

Precisamente para ir avanzando nese sentido, QuerEndo impulsa campañas de visibilización da enfermidade coa axuda de institucións locais ou provinciais. Enviáronlles propostas aos Concellos para que lles esixan ao Sergas e ao Ministerio tres puntos esenciais: a cobertura das medicinas pola Seguridade Social; a formación específica para profesionais; e a creación de unidades multidisciplinares que inclúan non só xinecólogos, senón tamén fisioterapeutas, enfermeiros, psicólogos…

Así mesmo, procuran divulgar esta enfermidade poñendo especial atención nas mozas. É xusto nesa idade, cando xa poden aparecer os primeiros síntomas, onde cómpre facer fincapé. “Hai moitas mulleres ás que lles diagnostican a doenza cando queren quedarse embarazadas e ven que non poden. Nós queremos un diagnóstico cando se presenta a enfermidade”, pide a asociación. 

Nesa liña, o presidente da SGOX, Casimiro Obispo, informa de que vén de constituírse en Galicia un grupo de traballo “pioneiro” para a procura dun diagnóstico temperán. “Ninguén o fixo antes: nin ningunha comunidade nin ningún país…”. A primeira reunión foi o pasado mes de xaneiro e nela participaron, á parte dos expertos en xinecoloxía, a Asociación Galega de Pediatría e a Asociación de Medicina Familiar. Ademais, o dirixente da SGOX avanza que o Sergas se comprometeu a aprobar “sen modificar nada” o que se decida neste grupo de traballo.

Actualmente atópanse na primeira fase, na de elaboración de propostas. Máis adiante tamén incluirán outros colectivos, como as matronas, as propias enfermas ou os especialistas en Radioloxía. “Queremos ver se é posible detectar a endometriose a través dunha ecografía vaxinal que se lles faga ás rapazas nas súas primeiras regras dolorosas”, precisa Obispo. “Pretendemos que se poida empezar a tratalas dende as primeiras sospeitas” para que o problema non vaia a máis:   'QuerEndo' paralo a tempo.