Premio San Clemente, un galardón "único" no que os alumnos son o xurado

Os gañadores da edición de 2020 e de 2021 do Premio San Clemente-Rosalía Abanca, que outorgan estudantes de varios institutos de Galicia, do resto de España e doutros países de Europa, valoraron como "único" este galardón que conta cun xurado de alumnos e alumnas e non de "críticos profesionais".

Na edición de 2020, a XXV, os autores premiados nas categorías de lingua galega, castelá e estranxeira foron, respectivamente, Emma Pedreira, por 'Besta do seu Sangue', Antonio Manzini, por '7-7-2007', e Carlos Busqued, por 'Magnetizado'. A entrega deste premio estaba prevista para o 31 de marzo de 2020, pero tivo que suspenderse por motivo da pandemia. Ademais, o escritor Carlos Busqued faleceu en 2021.

No caso da edición de 2021, a XXVI, os premiados foron María Rei, por 'Flores de ferro', Sara Jaramillo, por 'Onde cantan as baleas', e Audur Ava Òlafsdóttir, por 'A escritora'. Os cinco participaron este martes nunha rolda de prensa con algúns dos estudantes que formaron parte do xurado deste galardón. Así, os mozos expuxeron aos autores cuestiones e dúbidas que lles xurdiron ao longo das lecturas ou, en xeral, sobre métodos de escritura ou outras cuestións relacionadas coa literatura.

En primeiro lugar, o cinco premiados contestaron á pregunta de que supuxo para eles que este premio sexa concedido por mozos de Bacharelato. En primeiro lugar, a islandesa Audur Ava expresou que para ela é "moi diferente e relevante" que sexan alumnos e non críticos quen conceden este premio.

No caso da escritora colombiana Sara Jaramillo, valorou a "sorte" que supón que lectores novos "quedasen prendados" da súa obra. "Como autora me enorgullece e alégrame", celebrou.

"Un premio único" foi tamén o cualificativo empregado pola galega Emma Pedreira. Así, a autora de 'Besta do seu sangue' afirmou que, no seu caso, "non sabía onde podía ir parar" esta obra e, en concreto, "non sabía que puidese chegar a xente tan nova".

Para María Rei, "contadora de historia desde fai cinco anos nada máis" e profesora en aulas de Secundaria desde hai 33 anos, que este premio veña do alumnado é algo "moi especial". "Pensei que era moi difícil que chegase a un público tan novo, pero chegou e aquí estamos", sinalou.

Pola súa banda, o italiano Antonio Manzini mostrou a súa "felicidade" porque sexan "lectores novos" os encargados de elixir os galardoados. "Mentres eu siga sendo maior e vós mozos seguiredes comprando os meus libros, por tanto, eu poderei seguir sendo escritor", ironizou. Ademais, admirou a "paciencia" e a "tolemia" destes alumnos por aceptar ser membros do xurado duns premios literarios.

"Se cando eu tenia 15 anos chéganme a dicir que teño que ser membro dun xurado desenvolvese a táctica da tanatosis, que utilizan os animais para non ser atacados. Admiro a vosa paciencia, pero sobre todo a vosa tolemia. Estades tolos e como o mundo é dos tolos e eu son tolo non podo estar máis que agradecido", proclamou o escritor de '7-7-2007'.

Un dos organizadores deste premio, Ubaldo Rueda, reivindicou que este galardón é "diferente" porque o xurado son alumnos. Do mesmo xeito, lembrou que cando se creou parecía para todos unha cousa "nada crible" que alumnos de instituto "puidesen elixir aos mellores escritores do mundo" e que eles se desprazasen a Santiago a recibilo.

METODOLOXÍA

Alumnado e escritores tamén tiveron a oportunidade de charlar sobre outras cuestións, entre elas, unha alumna preguntou aos galardoados se escribían para eles mesmos ou para os lectores.

Aquí as respostas foron diversas, desde os que recoñeceron que escriben para si mesmos, como foi o caso de María Rei, ata a chilena Jaramillo, que recoñeceu que nun primeiro momento cría que escribía para ela, pero despois deuse conta de que a historia xa non era dela, senón dos lectores. "Os lectores son os que validan as historias e os que lle dan esa interlocución", resumiu.

Con todo, para Manzini, ambas as opcións poden ser compatibles. No seu caso, afirmou, escribe porque quere contar unha historia e á vez quere que alguén a escoite. "É parte de egocentrismo e parte de xenerosidade", recoñeceu. "Planean a novela ou se enfrontan ao papel en branco?", foi outra das preguntas expostas polo alumnado presente este martes no Auditorio Abanca de Santiago.

Sobre isto, os cinco autores expuxeron cuestións e métodos diferentes. Jaramillo afirmou que "sobre todo en proxectos longos" é necesario "planear", así como "ter moi claro o tema do que se quere falar e os personaxes que se necesitan". Con todo, si recoñeceu que é "máxico" deixarse levar polo texto e verse "sorprendido". Do mesmo xeito, para Audur Ava o que xorde primeiro é o personaxe, aínda que sinalou que o que sempre ten claro é "a idea básica" e "o concepto do libro".

No caso de Emma Pedreira, explicou que se deixa levar polos personaxes e os argumentos. "Escribo un pouco en automático. O normal para min é deixarme levar e deixarme sorprender", relatou.

Segundo a experiencia de Antonio Manzini, o método apréndese "a medida que se vai escribindo". Con todo, para o italiano o máis importante é un bo comezo e un bo final, "o que está no medio dálle un pouco igual a todo o mundo".

CONSELLOS

Durante a rolda de prensa tamén houbo tempo para consellos. "Que lle dirían ao seu 'eu' do pasado?", cuestionou outra alumna. Ler moito e observar a realidade foron os consellos máis repetidos polos autores premiados.

Máis en concreto, Manzini apremou ao estudiantado a "non tomarse demasiado en serio a escritura", xa que non están "a salvar vidas", senón "simplemente escribindo novelas". Así, afirmou que "gozar máis" e "non pasar tanto tempo sentado" serían algúns dos consellos ao seu 'eu' do pasado. "E non apuntarvos a ningunha escola de escritura creativa", concluíu entre risas dos asistentes.

Mesma opinión expuxo a autora islandesa Audur Ava que defendeu que "non hai que escoitar os consellos doutros escritores" porque o mellor é ser "inocentes", "crer nun mesmo" e ir con "inxenuidade".

Pola contra, Sara Jaramillo si que recomendou acudir a aulas deste tipo, xa que, "aínda que non ensinen a escribir, ensinan a organizar todo o mundo que se tragou". Con todo, animou á mocidade a que antes de escribir "vivan e lean moito".

Pola súa banda, non deixar de aprender e non deixar de facerse preguntas foron os consellos das escritoras galegas Emma Pedreira e María Rei. "Non deixes de aprender algo novo e fíxache en cada cousa pequena do día porque todo serve", manifestou Pedreira.

Os galardoados das edicións de 2020 e 2021 dos Premios Abanca San Clemente conversan con alumnado que formou parte do xurado. Santiago de Compostela. | Fonte: Europa Press