España xa advertiu do “enorme poder” de Alemaña na UE
Nova achega dos correos de Stratfor. Camilo Villarino, conselleiro para Asuntos Transatlánticos e de Seguridade e Defensa na Embaixada de España en Washington, advertiu en comunicacións segredas cos analistas de Stratfor dos perigos do novo sistema de votación no Consello da UE, que dará a partir do ano 2014 un "enorme poder" aos "catro grandes": Reino Unido, Francia, Italia e, sobre todo, a Alemaña. A crítica contrasta coa subordinación de España aos ditados económicos que chegan dende Berlín.
Por Alberto Quian | Madrid | 05/11/2012 | Actualizada ás 09:00
"A cantidade de poder que o novo sistema transfire aos 'catro grandes' países da UE, e en particular a Alemaña, é enorme". Esta era a advertencia que o diplomático español Camilo Villarino facía sobre o sistema de votación do Consello da Unión Europea nun dos correos electrónicos que intercambiou con Marko Papic, analista xeopolítico da axencia de intelixencia global Stratfor.
Nun email enviado o 24 de marzo de 2010, Papic agradecía a Villarino a súa "concienciuda e expansiva" resposta, "extremadamente valiosa" para os analistas de Stratfor. E aseguráballe que toda a correspondencia entre ambos os dous era off the record. "Con Stratfor sempre o é", garantíalle.
Agora, grazas á base de datos que WikiLeaks puxo á nosa disposición, podemos coñecer as consideracións do diplomático español —conselleiro para Asuntos Transatlánticos e de Seguridade e Defensa na Embaixada de España en Washington— sobre temas que están a afectar en profundidade á nosa sociedade. O propio Villarino explicaba a Papic, "off the record", as súas consideracións sobre un asunto que é "máis importante do que a xente cre", apuntaba o diplomático español.
Villarino contestara a unha petición de Papic, do 18 de marzo, para coñecer a postura de España respecto do cambio do sistema de votación dos Estados no Consello da UE, que entrará en vigor o 1 de novembro de 2014.
"Estaría moi interesado en coñecer a súa opinión e visión sobre o proceso de negociación do Tratado de Lisboa. Cal foi a posición española sobre o aumento do peso da poboación?", escribiulle Papic a Villarino.
Noutro correo anterior, do 16 de marzo, Villarino suxeriu a Papic que lle botara un vistazo ás consecuencias do novo sistema de votación previsto no Tratado de Lisboa. "Este novo sistema de votación incrementará notablemente o poder de Alemaña na Unión Europea", adiantaba o diplomático español, quen salientaba: "Seino ben: pasei oito anos negociando os novos tratados da Unión Europea".
Camilo Villarino intercambiou varias comunicacións con Stratfor dende a súa conta de correo oficial do Ministerio de Asuntos Exteriores e de Cooperación español, e asinou eses correos cos seus datos oficiais como membro da diplomacia española:
Camilo Villarino-Marzo
Political Counselor
Embassy of Spain
2375 Pennsylvania Ave., N.W.
Washington DC 20037
Tel. 202.7282351
Fax 202.8335670
A continuación publicamos en varios apartados o correo íntegro de Villarino.
A posición de España
"España opúxose constantemente ao novo sistema, coñecido coloquialmente como 'Dobre maioría' (xa que require unha maioría de Estados membros e unha maioría da poboación), dende que esta proposta apareceu, a principios de 2003, na Convención Europea que redactou o Tratado Constitucional da UE, ata a chegada ao poder de José Luis Rodríguez Zapatero (aínda que nos últimos meses do mandato de José María Aznar España mostrou un certo grado de flexibilidade nesta materia, incorporando ao novo sistema de voto varias enmendas). O mesmo fixo Polonia. Ambos os dous países, como explicarei máis tarde, ían perder máis co novo sistema. O principal defensor do novo sistema de votación foi o presidente da Convención, Valery Giscard d'Estaing. Os grandes beneficiarios foron (e son), máis que nada, Alemaña e, nunha categoría separada, Reino Unido, Francia e Italia. Lixeiramente, tamén os Estados membros máis pequenos dalgún xeito aumentaron a súa cota de poder (debido á necesidade de contar con polo menos a metade dos Estados membros para acadar un maioría cualificada)".
Explicación do sistema de votación
"Antes de continuar teño que explicar como funciona o sistema de votación actual ('actual', xa que estará en vigor ata 2014 e na práctica, ata abril de 2017). O actual sistema, coñecido como o 'sistema de Niza', está baseado nun sistema de 'voto ponderado', no que cada Estado membro ten un certo número de votos en función de varios criterios políticos (que non aparecen en ningures nos Tratados da UE e son en gran medida o resultado do puro 'poder' de negociación) como o PIB, a poboación, a 'posición internacional', o comercio internacional, etc. Este sistema de voto ponderado foi utilizado dende as orixes das entón Comunidades Europeas, nos anos 50. O número de votos asignados aos distintos Estados membros experimentou cambios ao longo dos anos, sobre todo debido ás ampliacións.
No sistema actual, Alemaña, Francia, Reino Unido e Italia (os 'catro grandes') teñen cada un 29 votos; España e Polonia teñen cada un 27 votos; logo veñen Rumania, con 14 votos, e os Países Baixos, con 13 votos; e logo un grupo de países, como Bélxica, Portugal, Hungría ou a República Checa, con 12 votos, etc. Os Estados membros máis pequenos, por exemplo como Luxemburgo, teñen 4 votos. Coa fin de acadar unha maioría cualificada, hai a necesidade de contar co apoio dos Estados membros que representen polo menos 255 votos dun total de 345 (o que significa que calquera que poda reunir 91 votos ten unha 'minoría de bloqueo': trátase dun concepto clave que vou tratar máis adiante). É certo que o Tratado de Niza di que tamén necesitas contar co apoio da metade dos Estados membros da UE e que teñen que representar polo menos o 62% da poboación da UE, pero en termos matemáticos a distribución de votos é tal que dos 134 millóns de combinacións posibles de voto só existen 23 exemplos, dentro da actual Unión Europea de 27 Estados membros, onde este non é o caso, polo que na práctica se pode facer caso omiso desoutros criterios e só considerar os votos.
Este 'sistema ponderado' sempre tivo como unha das súas principais características o feito de que 'prima' aos Estados pequenos: canto máis pequeno es, máis grande é a 'prima'. Luxemburgo ten unha poboación 200 veces menor que Alemaña, pero a diferenza no poder de voto en termos absolutos é lixeiramente máis grande que 1 a 7. O mesmo ocorre con todos os Estados membros. O propósito deste sistema foi conceder a cada Estado voz e voto propio nos asuntos da UE. Tamén favorece que os Estados membros formen alianzas diferentes para constituír unha 'minoría de bloqueo' e forzar a continuación das negociacións.
No caso de España, isto significa que xunto con Polonia suman 54 votos. Aínda terían que conseguir 37 votos para acadar unha 'minoría de bloqueo', pero poden buscalos en toda unha serie de socios (en moitos casos serían suficientes outros catro Estados membros)".
O novo sistema de dobre maioría
"Todo isto vai cambiar co novo sistema de 'dobre maioría', no que a dobre maioría se forma cando se ten o apoio dos Estados membros que representan o 65% da poboación da UE e polo menos o 55% do número dos Estados membros (estou simplificando, pero estes son os fundamentos). Necesitas o 35,01% da poboación da UE para 'bloquear' a adopción dunha lexislación que consideres contraria aos teus intereses: España e Polonia, para continuar co exemplo anterior, representan aproximadamente o 17% da poboación da UE; para obter outro 18% necesitas o apoio de polo menos un dos 'catro grandes' (esta é a clave do novo sistema) ou tes que pensar no 'bloqueo' a través do número de Estados membros que se opoñen á decisión en cuestión (unha tarefa case imposible). A cantidade de poder que o novo sistema transfire aos "catro grandes", e en particular a Alemaña, é enorme.
Por que só España e Polonia se opuxeron ao novo sistema, até que cederon? Dado que a maioría dos outros 'perdedores' eran demasiado novos no xogo para atreverse a xogar duro (todos os recén chegados o 1 de maio de 2004, agás Polonia [Chipre, Eslovaquia, Eslovenia, Estonia, Hungría, Letonia, Lituania, Malta e República Checa]) ou pensaban que tiñan que concentrar os seus esforzos na reserva dunha nacionalidade na Comisión Europea (que finalmente conseguiron), mentres que os polacos e españois se fixeron cargo dos seus intereses na 'batalla' das votacións o mellor que puideron. Non esqueza que o mantemento dun comisionado foi sempre tamén un obxectivo nacional principal nas negociacións para moitos Estados membros: a Comisión Europea ten case o poder exclusivo de presentar propostas lexislativas, as cales, se existen divisións entre os comisarios, poden ser adoptadas pola xunta por unha maioría simple, ademais de que no proceso lexislativo da UE o Consello (os Estados membros) só pode modificar unha proposta da Comisión co seu consentimento ou por unanimidade".
Camilo Villarino: conselleiro para Asuntos Transatlánticos e de Seguridade e Defensa na Embaixada de España en Washington. Entre 2002 e 2008 foi subdirector xeral de Asuntos Institucionais para a Unión Europea no Ministerio de Asuntos Exteriores, responsable do equipo técnico encargado das negociacións dos novos Tratados da Unión Europea. É, ademais, vicepresidente do Real Instituto de Estudos Europeos. É autor do libro 'Un mundo en cambio. Perspectivas de la política exterior de la Unión Europea'.
