"Hai que prepararase para vivir co lume"; os lumes xorden cada vez máis preto das casas

O grupo de investigación Proxectos e Planificación (PROEPLA) do Campus Terra da USC estudou a evolución, entre os anos 2007 e 2015, da distancia entre os puntos de orixe dos incendios e as edificacións, tanto en España como en California. O estudo, que abarca a análise de máis de 100.000 lumes, conclúe que nalgunhas áreas os incendios amosan unha tendencia significativa a comezar máis cerca das zonas urbanizadas. No caso californiano, os datos evidencian que nun 4% do territorio debúxase unha tendencia de aproximación significativa dos lumes ás zonas edificadas, mentres que no caso español, no 10,5% da superficie obsérvase un achegamento importante dos puntos de ignición ás casas.

O estudo titulado ‘Analysis of Trends in the Distance ofWildfires from Built-Up Areas in Spain and California (USA): 2007–2015’, que veu a luz na revista Forest o ano pasado, pon tamén de manifesto que en España, arredor do 83% dos lumes acontecidos durante o verán son provocados por persoas, mentres que un 12% correspóndese con incendios de orixe descoñecida. Neste último tipo de incendios, o estudo detecta un incremento significativo do achegamento ás casas na zona norte de Asturias.

Pola súa parte, os raios son a causa dun 4% dos incendios. Neste senso, o estudo destaca que existe unha importante tendencia a achegarse ás vivendas no norte, zona dos Pirineos, rexión montañosa moi susceptible aos lumes causados polas treboadas secas do verán. En California, os lumes de orixe humana no período estival representan o 36% do total mentres que os de orixe descoñecida abarcan máis da metade dos incendios. Neste último tipo de causalidade, o estudo detecta certo achegamento ás edificacións. Os raios, pola súa parte, orixinan o 12% dos incendios.

PIONEIRA

“A nosa investigación é única no sentido de que compara as tendencias de incendios en dúas rexións xeograficamente distantes con similitudes e diferenzas na súa relación co lume”, explican os autores da investigación, Manuel Marey Pérez, Óscar López Álvarez e Luis Franco Vázquez. “Ata onde sabemos, este tipo de análise non ten precedentes científicos”, engaden. Os estudos previos sobre incendios forestais centráronse en patróns xerais a escala global ou a nivel continental ou subcontinental pero non na evolución das posicións relativas das áreas de incendios e construídas.

Na representación gráfica dos resultados, a análise revelou que non había celas para as dúas rexións onde os incendios se afastaran de xeito significativo dos edificios. Este resultado apoia parcialmente a proposta dalgúns autores relativa a que os incendios están a invadir cada vez máis as zonas edificadas, “o que salienta a necesidade de que nos preparemos para vivir co lume”, sinalan. “A nosa achega permítenos determinar se existen patróns de comportamento máis detallados que expliquen a relación entre o lume e a infraestrutura humana, que non foi adecuadamente estudada e comparada en dúas rexións como España e California”, engaden.

LUMES INTENCIONADOS PRETO DE EDIFICACIÓNS

Para os incendios forestais españois de tipo provocado ou neglixente, agrupados en causas humanas, observouse que os incendios tenden a ocorrer máis preto dos edificios en áreas onde os lumes non son frecuentes e onde as razóns estruturais non poden explicar a causa. Trátase de zonas onde os incendios ocorren ocasionalmente, e a súa orixe débese a miúdo a razóns conxunturais, como a neglixencia, “que poden dar lugar a un certo carácter aleatorio á vez que manteñen un certo patrón espacial”.

CASO GALEGO

Na súa análise de Galicia, onde se producen a metade dos incendios de España, detectouse que a distribución dos lumes forestais naturais mantívose estable ao longo dos anos, cunha alta incidencia no verán e na zona oriental da comunidade. Os incendios forestais provocados polo ser humano presentan patróns agregados, cunha forte interacción entre os brotes e os incendios. A súa distribución variou tanto ao longo dos anos como dentro deles, cunha alta incidencia que se despraza entre as áreas do sur e do oeste. Observouse un alto risco a principios da primavera e a finais do verán. Os patróns de incendios forestais por neglixencia mostran unha agregación de curta distancia, e a súa distribución espacial tamén variou entre anos e dentro deles.

CALIFORNIA

As características sociodemográficas da poboación tamén poderían explicar o comportamento do lume. “É de destacar que as celas nas que os incendios tiveron un achegamento significativo aos edificios foron relativamente raras, pero situáronse en áreas onde ocorreron máis incendios”, destacan os investigadores sobre o caso californiano. Para os incendios naturais, a situación concéntrase no norte, especificamente nos condados de Humboldt a Modoc, que xeralmente son menos afectados por incendios. Os incendios causados ​​por razóns naturais en California seguen patróns máis aleatorios, aínda que existen factores explicativos, como a presenza de bosques mixtos de coníferas, que facilitan a propagación de incendios cando se dan as condicións ambientais adecuadas.